Vào ngày 30 tháng 7 năm 2015, khi chiều cao khối đạt tới 1028201 đã được thiết lập, một máy tính thế giới phi tập trung đã âm thầm khởi động tại một văn phòng nhỏ ở Berlin. Mười năm sau, Ethereum đã từ một dự án thử nghiệm, phát triển thành nền tảng quan trọng hỗ trợ hàng ngàn ứng dụng, kết nối hàng chục nghìn nhà phát triển và dẫn đầu đổi mới trong lĩnh vực tiền mã hóa.
Tại thời điểm lịch sử này, Quỹ Ethereum đã khởi xướng hoạt động truyền tải NFT The Torch (Ngọn lửa), tôn vinh những nhà phát triển, người dùng và tư tưởng đã cùng nhau hình thành Ethereum trong suốt mười năm qua. Cuối cùng, NFT này sẽ bị tiêu hủy để tưởng niệm hành trình mười năm của Ethereum.
Bài viết này của PANews sẽ điểm qua mười thời khắc lịch sử quan trọng trong quá trình phát triển của Ethereum, bao gồm các đột phá công nghệ, chiến lược chính sách, sự phát triển hệ sinh thái và các bước ngoặt của thị trường.
Năm 2013-2014: Phát hành sách trắng Ethereum và khởi động ICO
Vào tháng 11 năm 2013, Vitalik Buterin, chỉ mới 19 tuổi, đã phát hành bản nháp đầu tiên của sách trắng Ethereum và lần đầu tiên chia sẻ ý tưởng này qua một email có tiêu đề "Giới thiệu Ethereum: Một nền tảng hợp đồng thông minh / tổ chức phi tập trung tổng quát." Anh sau đó đã hồi tưởng trên blog: "Bản nháp này là thành quả của tôi sau nhiều tháng suy nghĩ và làm việc trong lĩnh vực 'tiền mã hóa 2.0'."
Và trong vòng vài tháng sau khi phát hành sách trắng, Vitalik đã nhanh chóng thành lập một đội ngũ sáng lập gồm tám người, bao gồm Anthony Di Iorio, người phụ trách hỗ trợ tài chính ban đầu, Charles Hoskinson, người sáng lập Cardano, Mihai Alisie, đồng sáng lập Bitcoin Magazine, Amir Chetrit, người tham gia dự án tiền điện tử đầu tiên Colored Coins, Gavin Wood, người sáng lập Polkadot, Joseph Lubin, người sáng lập ConsenSys và Jeffrey Wilcke, nhà phát triển khách hàng Go.
Vào tháng 1 năm 2014, tại hội nghị Bitcoin Bắc Mỹ diễn ra ở Miami, Hoa Kỳ, Vitalik lần đầu tiên chính thức giới thiệu Ethereum với công chúng. Bài phát biểu này đã tạo ra một phản ứng lớn, nhanh chóng thu hút sự chú ý của nhiều nhà phát triển, nhà đầu tư và những người ủng hộ đầu tiên. Không lâu sau đó, Gavin Wood đã phát hành sách vàng Ethereum, như một tài liệu kỹ thuật cho Ethereum Virtual Machine, được gọi là "Kinh thánh công nghệ của Ethereum".
Vào ngày 22 tháng 7 năm 2014, Ethereum chính thức khởi động ICO, trong vòng chưa đầy 42 ngày đã huy động được hơn 30.000 Bitcoin, tương đương khoảng 18 triệu USD theo giá trị thị trường thời điểm đó, tổng phát hành 72 triệu ETH, với giá trung bình là 0,3 USD. Quy mô huy động vốn lớn như vậy vào thời điểm đó cũng đã gây ra không ít nghi ngờ và tranh cãi.
Năm 2015: Mạng chính Ethereum ra mắt, tạo ra khối genesis
Vào tháng 3 năm 2015, blog chính thức của Ethereum lần đầu tiên công bố một cách hệ thống bốn giai đoạn phát triển của Ethereum, xác định lộ trình tiến hóa từ việc xây dựng công nghệ nền tảng đến ứng dụng cho người dùng rộng rãi: Giai đoạn một là Frontier (Biên giới), mục tiêu chính là khởi động hoạt động khai thác, thiết lập cơ chế lưu thông giao dịch giữa Ethereum và Bitcoin, khởi động thử nghiệm DApp và giúp người dùng sớm sử dụng Ether để tải lên hợp đồng thông minh; Giai đoạn hai là Homestead (Nhà ở), là giai đoạn chính thức sau Frontier; Giai đoạn ba là Metropolis (Đô thị), đánh dấu giai đoạn Ethereum chính thức ra mắt giao diện đồ họa cho người dùng đại chúng; Giai đoạn bốn là Serenity (Yên tĩnh), mục tiêu cốt lõi là chuyển từ chứng minh công việc (PoW) sang chứng minh cổ phần (PoS).
Vào ngày 30 tháng 7 năm 2015, giai đoạn Frontier chính thức khởi động, mạng chính Ethereum chính thức ra mắt và tạo ra khối khởi đầu, phần thưởng khối của khối khởi đầu là 5 ETH.
Năm 2016: Sự kiện bị đánh cắp DAO và phân nhánh cứng Ethereum
Vào tháng 6 năm 2016, một sự kiện an ninh lớn đã xảy ra trên Ethereum, đó là sự kiện tấn công The DAO. The DAO là một tổ chức tự trị phi tập trung được phát triển bởi một công ty khởi nghiệp của Đức, dự án này đã huy động vốn trên Ethereum vào năm 2016 và chỉ trong 28 ngày đã huy động được hơn 11,5 triệu ETH, tương đương khoảng 149 triệu USD vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, do mã code của The DAO có lỗ hổng, hacker đã phát động tấn công vào ngày 17 tháng 6, thành công chuyển khoảng 3.64 triệu ETH, dẫn đến việc giá Ethereum giảm hơn 50% trong ngày hôm đó. Mặc dù tiền đã bị đánh cắp, nhưng do hợp đồng đã thiết lập thời gian khóa vốn 28 ngày, hacker tạm thời không thể rút những tài sản này ngay lập tức.
Sự kiện này đã gây ra tranh cãi gay gắt trong cộng đồng tiền điện tử, cuối cùng cộng đồng Ethereum đã thực hiện một đợt hard fork để khôi phục giao dịch, lấy lại số tiền bị đánh cắp. Vào ngày 20 tháng 7 năm 2016, Ethereum chính thức thực hiện kế hoạch hard fork tại độ cao khối 1920000, chia ra hai nhánh lớn là Ethereum và Ethereum Classic.
2017: Cơn sốt ICO và cơn bão quản lý
Năm 2017, với sự phổ biến của nền tảng hợp đồng thông minh Ethereum, ngày càng nhiều dự án khởi nghiệp bắt đầu áp dụng phương thức ICO (Phát hành Token lần đầu) để huy động vốn từ các nhà đầu tư toàn cầu. Mô hình này nhanh chóng trở nên phổ biến, tổng số vốn huy động trong cả năm lên tới hàng tỷ đô la, các dự án tiêu biểu bao gồm EOS, Tezos, Filecoin và Bancor.
Cơn sốt ICO này đã thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái Ethereum. Dưới sự thúc đẩy của nhu cầu thị trường gia tăng và sự nhiệt tình đầu tư, giá ETH đã tăng vọt từ khoảng 8 đô la vào đầu năm lên hơn 700 đô la vào cuối năm. Tuy nhiên, trong khi dòng tiền nóng chảy vào, thị trường cũng nhanh chóng xuất hiện bong bóng, chất lượng dự án không đồng đều, nhiều dự án chỉ dựa vào một "bản trắng" đã có thể huy động hàng chục triệu đô la, thậm chí một số dự án còn bị nghi ngờ là lừa đảo, dẫn đến nhà đầu tư mất trắng.
Với việc các hiện tượng hỗn loạn gia tăng, các cơ quan quản lý toàn cầu bắt đầu chú ý sát sao và thực hiện các biện pháp điều chỉnh, bao gồm việc các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Singapore lần lượt ban hành chính sách. Vào ngày 4 tháng 9 năm 2017, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, Văn phòng Trung ương về An ninh Mạng và Thông tin, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin cùng với bảy bộ khác đã phát hành "Thông báo về việc phòng ngừa rủi ro phát hành token và huy động vốn", trong đó xác nhận rõ rằng ICO thuộc hành vi huy động vốn bất hợp pháp, yêu cầu tất cả các dự án ICO ngay lập tức dừng hoạt động và hoàn trả tiền cho các nhà đầu tư. Sau khi thông báo được phát hành, hầu như tất cả các dự án ICO và nền tảng giao dịch tại Trung Quốc đã nhanh chóng ngừng hoạt động, gây ra sự hoảng loạn trên thị trường. Sau đó, SEC của Mỹ cũng đã xác định một số token ICO là chứng khoán, nhấn mạnh rằng các dự án liên quan cần tuân thủ nghĩa vụ đăng ký và công bố theo luật chứng khoán của Mỹ, và đã tiến hành điều tra và khởi tố các hành vi vi phạm.
Dưới sức ép chính sách toàn cầu, nhiều dự án và nền tảng ICO đã buộc phải đóng cửa, vốn đầu tư nhanh chóng rút lui, định giá dự án sụt giảm mạnh, thị trường tiền điện tử nhanh chóng bước vào giai đoạn lạnh. Tuy nhiên, làn sóng ICO này đã phần nào thiết lập vị trí cốt lõi của Ethereum như một nền tảng DApp và hợp đồng thông minh.
2020-2021: Tiệc tùng DeFi và NFT
Năm 2020 đến 2021, là thời điểm chuyển mình quan trọng với sự bùng nổ của hệ sinh thái Ethereum. Trong khoảng thời gian này, DeFi (tài chính phi tập trung) và NFT (token không đồng nhất) nhanh chóng nổi lên, đồng thời trở thành một trong những động lực chính thúc đẩy công nghệ blockchain bước vào tầm nhìn chính thống, khẳng định vị thế của Ethereum như là trung tâm cơ sở hạ tầng tiền điện tử.
Sự trỗi dậy của DeFi bắt đầu từ nửa đầu năm 2020, khi Compound ra mắt cơ chế khai thác thanh khoản (Liquidity Mining) vào tháng 6, người dùng gửi tài sản có thể nhận được token quản trị COMP, tạo nên cơn sốt canh tác lợi nhuận (Yield Farming). Cơ chế này nhanh chóng được các giao thức khác bắt chước, với lượng vốn và người dùng đổ vào rất lớn nhờ tỷ lệ lợi nhuận cao (APY), các lĩnh vực như DEX, cho vay, tài sản tổng hợp, và các giao thức bảo hiểm đều phát triển mạnh mẽ, các dự án tiêu biểu bao gồm Compound, Uniswap, Curve, Aave, Sushiswap và Synthetix. Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong lĩnh vực DeFi cũng từ đầu năm 2020 chưa đến 1 tỷ USD đã bùng nổ lên hơn 200 tỷ USD vào cuối năm 2021, lập kỷ lục lịch sử. Mặc dù cơn sốt DeFi mang lại sự đổi mới và hiệu ứng tài sản, nhưng các sự kiện an ninh như lỗ hổng hợp đồng thông minh, các cuộc tấn công hacker (như cuộc tấn công flash loan bZx năm 2020), và rủi ro thanh lý tài sản biến động cao cũng thường xuyên xảy ra.
Gần như đồng bộ với DeFi, NFT đã chứng kiến sự bùng nổ ra ngoài ranh giới vào năm 2021, từ nghệ thuật tiền mã hóa nhỏ lẻ dần phát triển thành một hiện tượng văn hóa toàn cầu. Các NFT nổi tiếng như CryptoPunks và Bored Ape Yacht Club (BAYC) đã trở thành tài sản ngôi sao, giá sàn liên tục lập kỷ lục, và nhiều người nổi tiếng nhanh chóng gia nhập; tác phẩm NFT của nghệ sĩ số Beeple mang tên "Everydays: The First 5000 Days" đã được bán với giá 69 triệu USD tại nhà đấu giá Christie's, trở thành tác phẩm đắt thứ ba của nghệ sĩ còn sống trên thế giới; các nền tảng giao dịch NFT như OpenSea, Rarible, Foundation nhanh chóng nổi lên, doanh thu giao dịch hàng tháng từ vài triệu USD tăng vọt lên hàng tỷ USD; các thương hiệu truyền thống như Adidas, Nike, Pepsi cũng lần lượt ra mắt các bộ sưu tập NFT, kết hợp NFT với tiếp thị thương hiệu; các dự án GameFi như Axie Infinity đã kết hợp NFT với trò chơi blockchain, thúc đẩy cơn sốt Play to Earn.
Năm 2020: Chuỗi tín hiệu Ethereum 2.0 ra mắt
Năm 2020 là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của Ethereum. Vào ngày 1 tháng 12, chuỗi tín hiệu (Beacon Chain) chính thức ra mắt, đánh dấu giai đoạn đầu tiên của việc nâng cấp Ethereum 2.0, đánh dấu sự chuyển đổi của Ethereum từ cơ chế đồng thuận bằng chứng công việc (PoW) sang cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (PoS).
Ethereum 2.0 là một bản nâng cấp lớn của mạng Ethereum, nhằm giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng, bảo mật và tiêu thụ năng lượng mà Ethereum đang gặp phải, chủ yếu được chia thành ba giai đoạn: chuỗi tín hiệu, chuỗi phân đoạn và hợp nhất. Trong đó, chuỗi tín hiệu là thành phần cốt lõi của kiến trúc Ethereum 2.0, chủ yếu chịu trách nhiệm quản lý các xác thực viên, phối hợp đồng thuận, đặt nền tảng kỹ thuật cho cơ chế phân đoạn trong tương lai, với các chức năng chính bao gồm quản lý xác thực viên, tạo khối và cơ chế thưởng phạt.
Tính đến tháng 7 năm 2025, hiện có hơn 35,3 triệu ETH đang được stake, con số này chiếm 29,17% tổng số Ethereum đang lưu hành, số lượng người xác thực hoạt động vượt quá 1 triệu, cho thấy tính bảo mật mạng mạnh mẽ và mức độ tham gia của người dùng trong Ethereum.
Năm 2022: Ethereum hoàn toàn chuyển từ PoW sang PoS
Ngày 15 tháng 9 năm 2022, Ethereum đã chính thức hoàn thành việc hợp nhất mạng chính và chuỗi tín hiệu (The Merge), đánh dấu sự chuyển đổi hoàn toàn của mạng Ethereum từ PoW sang PoS. Sau khi hợp nhất, cơ chế PoW không còn là phương thức để nhận thưởng khối, lượng phát hành ETH mới giảm đáng kể. Đồng thời, do PoS không còn phụ thuộc vào thiết bị GPU quy mô lớn để khai thác, mức tiêu thụ năng lượng của toàn bộ mạng Ethereum giảm hơn 99%.
"Chúng tôi đã xác nhận cuối cùng rằng việc hợp nhất Ethereum đã hoàn tất, đây là một thời điểm quan trọng trong hệ sinh thái Ethereum. Mọi người đã giúp thực hiện việc hợp nhất hôm nay đều nên cảm thấy rất tự hào." Vitalik đã viết để chúc mừng.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng này cũng đã gây ra cú sốc lớn cho cộng đồng thợ mỏ Ethereum truyền thống. Các máy đào GPU mà thợ mỏ sử dụng không còn phù hợp để khai thác trên mạng chính Ethereum, một số thợ mỏ đã chọn chuyển sang các dự án tiền điện tử khác sử dụng cơ chế PoW, cũng có thợ mỏ rời khỏi ngành khai thác hoặc chuyển sang các lĩnh vực khác như AI, trò chơi.
Năm 2024: ETF giao ngay Ethereum được phê duyệt
Sau nhiều năm đấu tranh với sự quản lý và nhiều vòng sửa đổi hồ sơ đăng ký, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) cuối cùng đã chính thức phê duyệt vào ngày 23 tháng 7 năm 2024 các đơn xin ETF giao ngay Ethereum của nhiều nhà phát hành. Các sản phẩm đầu tiên được phép niêm yết đến từ các tổ chức nổi tiếng như Grayscale, Bitwise, iShares, VanEck, Ark Invest.
Sự phê duyệt này không chỉ đánh dấu một bước đột phá quan trọng trong con đường tuân thủ của Ethereum, mà còn nâng cao đáng kể tính hợp pháp và thanh khoản của nó trên thị trường, trở thành một cột mốc quan trọng trong việc đưa Ethereum tiến vào tài chính chính thống.
Mặc dù vậy, hiện tại chức năng staking của Ethereum vẫn chưa được đưa vào các sản phẩm ETF này, các đơn xin liên quan vẫn đang được thúc đẩy, nhiều nhà phát hành đang tìm cách bổ sung cơ chế thu nhập từ staking vào các phiên bản trong tương lai.
Tính đến thời điểm hiện tại, tổng giá trị tài sản ròng của ETF giao ngay Ethereum đã vượt qua 20.66 tỷ USD, chiếm khoảng 4.64% tổng giá trị thị trường của Ethereum, và đã ghi nhận dòng vốn ròng liên tiếp trong bốn tháng, cho thấy nhu cầu thị trường mạnh mẽ và sự tham gia nhiệt tình của các tổ chức.
Năm 2024: Cập nhật Ethereum Cancun
Ngày 13 tháng 3 năm 2024, sau nhiều lần trì hoãn và thử nghiệm, Ethereum cuối cùng đã hoàn thành bản nâng cấp Cancun (Dencun) rất được mong đợi. Bản nâng cấp này không chỉ là một cột mốc quan trọng trong lộ trình kỹ thuật mà còn được coi là một bước quan trọng để thúc đẩy Ethereum tiến tới khả năng mở rộng quy mô lớn.
Cải tiến kỹ thuật cốt lõi nhất của nâng cấp Cancun là việc giới thiệu EIP-4844 (còn được gọi là Proto-Danksharding), là giai đoạn ban đầu trong quá trình chuyển đổi của Ethereum sang phân mảnh dữ liệu toàn diện (Danksharding), lần đầu tiên giới thiệu khái niệm blob (khối dữ liệu). Bằng cách tạm thời lưu trữ dữ liệu giao dịch phát sinh từ giải pháp mở rộng L2 trong các blob, điều này đã giảm đáng kể chi phí lưu trữ dữ liệu. Những thay đổi quan trọng mà EIP-4844 mang lại bao gồm giảm đáng kể phí giao dịch L2, nâng cao khả năng mở rộng của mạng và cải thiện tính thân thiện với người phát triển và người dùng.
Cuộc đua vũ trang kho tài chính Ethereum bắt đầu vào năm 2025
Kể từ đầu năm nay, tài sản dự trữ tiền điện tử đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu. Trong hệ sinh thái Ethereum, ngày càng có nhiều "chiến lược vi mô Ethereum" đang phân bổ ETH như một tài sản dự trữ chiến lược.
Theo dữ liệu mới nhất từ Strategic ETH Reserve, tính đến ngày 28 tháng 7, tổng lượng ETH dự trữ chiến lược đã đạt 2,32 triệu ETH, tương đương khoảng 8,98 tỷ USD theo giá hiện tại, với tổng cộng 63 tổ chức hoặc thực thể tham gia, chiếm khoảng 1,92% tổng lượng ETH đang lưu thông. Trong số các tổ chức nắm giữ này, hiện tại BitMine và SharpLink Gaming là hai công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ có lượng ETH nắm giữ lớn nhất. Trong đó, BitMine được dẫn dắt bởi "huyền thoại Phố Wall" Tom Lee, nhận được sự hỗ trợ từ Ark Investment Management do Cathie Wood quản lý, với lượng nắm giữ vượt quá 566.800 ETH, có giá trị khoảng 2,2 tỷ USD, là tổ chức ETH lớn nhất hiện nay; SharpLink Gaming được hỗ trợ bởi các doanh nghiệp cốt lõi của hệ sinh thái Ethereum như ConsenSys, với Joseph Chalom, cựu giám đốc điều hành của BlackRock, giữ chức vụ đồng giám đốc điều hành, hiện đang nắm giữ hơn 360.000 ETH, có giá trị khoảng 1,4 tỷ USD, trở thành tổ chức nắm giữ lớn thứ hai.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
Nhìn lại mười khoảnh khắc quan trọng của Ethereum, một thí nghiệm máy tính thế giới kéo dài 10 năm.
Tác giả: Nancy, PANews
Vào ngày 30 tháng 7 năm 2015, khi chiều cao khối đạt tới 1028201 đã được thiết lập, một máy tính thế giới phi tập trung đã âm thầm khởi động tại một văn phòng nhỏ ở Berlin. Mười năm sau, Ethereum đã từ một dự án thử nghiệm, phát triển thành nền tảng quan trọng hỗ trợ hàng ngàn ứng dụng, kết nối hàng chục nghìn nhà phát triển và dẫn đầu đổi mới trong lĩnh vực tiền mã hóa.
Tại thời điểm lịch sử này, Quỹ Ethereum đã khởi xướng hoạt động truyền tải NFT The Torch (Ngọn lửa), tôn vinh những nhà phát triển, người dùng và tư tưởng đã cùng nhau hình thành Ethereum trong suốt mười năm qua. Cuối cùng, NFT này sẽ bị tiêu hủy để tưởng niệm hành trình mười năm của Ethereum.
Bài viết này của PANews sẽ điểm qua mười thời khắc lịch sử quan trọng trong quá trình phát triển của Ethereum, bao gồm các đột phá công nghệ, chiến lược chính sách, sự phát triển hệ sinh thái và các bước ngoặt của thị trường.
Năm 2013-2014: Phát hành sách trắng Ethereum và khởi động ICO
Vào tháng 11 năm 2013, Vitalik Buterin, chỉ mới 19 tuổi, đã phát hành bản nháp đầu tiên của sách trắng Ethereum và lần đầu tiên chia sẻ ý tưởng này qua một email có tiêu đề "Giới thiệu Ethereum: Một nền tảng hợp đồng thông minh / tổ chức phi tập trung tổng quát." Anh sau đó đã hồi tưởng trên blog: "Bản nháp này là thành quả của tôi sau nhiều tháng suy nghĩ và làm việc trong lĩnh vực 'tiền mã hóa 2.0'."
Và trong vòng vài tháng sau khi phát hành sách trắng, Vitalik đã nhanh chóng thành lập một đội ngũ sáng lập gồm tám người, bao gồm Anthony Di Iorio, người phụ trách hỗ trợ tài chính ban đầu, Charles Hoskinson, người sáng lập Cardano, Mihai Alisie, đồng sáng lập Bitcoin Magazine, Amir Chetrit, người tham gia dự án tiền điện tử đầu tiên Colored Coins, Gavin Wood, người sáng lập Polkadot, Joseph Lubin, người sáng lập ConsenSys và Jeffrey Wilcke, nhà phát triển khách hàng Go.
Vào tháng 1 năm 2014, tại hội nghị Bitcoin Bắc Mỹ diễn ra ở Miami, Hoa Kỳ, Vitalik lần đầu tiên chính thức giới thiệu Ethereum với công chúng. Bài phát biểu này đã tạo ra một phản ứng lớn, nhanh chóng thu hút sự chú ý của nhiều nhà phát triển, nhà đầu tư và những người ủng hộ đầu tiên. Không lâu sau đó, Gavin Wood đã phát hành sách vàng Ethereum, như một tài liệu kỹ thuật cho Ethereum Virtual Machine, được gọi là "Kinh thánh công nghệ của Ethereum".
Vào ngày 22 tháng 7 năm 2014, Ethereum chính thức khởi động ICO, trong vòng chưa đầy 42 ngày đã huy động được hơn 30.000 Bitcoin, tương đương khoảng 18 triệu USD theo giá trị thị trường thời điểm đó, tổng phát hành 72 triệu ETH, với giá trung bình là 0,3 USD. Quy mô huy động vốn lớn như vậy vào thời điểm đó cũng đã gây ra không ít nghi ngờ và tranh cãi.
Năm 2015: Mạng chính Ethereum ra mắt, tạo ra khối genesis
Vào tháng 3 năm 2015, blog chính thức của Ethereum lần đầu tiên công bố một cách hệ thống bốn giai đoạn phát triển của Ethereum, xác định lộ trình tiến hóa từ việc xây dựng công nghệ nền tảng đến ứng dụng cho người dùng rộng rãi: Giai đoạn một là Frontier (Biên giới), mục tiêu chính là khởi động hoạt động khai thác, thiết lập cơ chế lưu thông giao dịch giữa Ethereum và Bitcoin, khởi động thử nghiệm DApp và giúp người dùng sớm sử dụng Ether để tải lên hợp đồng thông minh; Giai đoạn hai là Homestead (Nhà ở), là giai đoạn chính thức sau Frontier; Giai đoạn ba là Metropolis (Đô thị), đánh dấu giai đoạn Ethereum chính thức ra mắt giao diện đồ họa cho người dùng đại chúng; Giai đoạn bốn là Serenity (Yên tĩnh), mục tiêu cốt lõi là chuyển từ chứng minh công việc (PoW) sang chứng minh cổ phần (PoS).
Vào ngày 30 tháng 7 năm 2015, giai đoạn Frontier chính thức khởi động, mạng chính Ethereum chính thức ra mắt và tạo ra khối khởi đầu, phần thưởng khối của khối khởi đầu là 5 ETH.
Năm 2016: Sự kiện bị đánh cắp DAO và phân nhánh cứng Ethereum
Vào tháng 6 năm 2016, một sự kiện an ninh lớn đã xảy ra trên Ethereum, đó là sự kiện tấn công The DAO. The DAO là một tổ chức tự trị phi tập trung được phát triển bởi một công ty khởi nghiệp của Đức, dự án này đã huy động vốn trên Ethereum vào năm 2016 và chỉ trong 28 ngày đã huy động được hơn 11,5 triệu ETH, tương đương khoảng 149 triệu USD vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, do mã code của The DAO có lỗ hổng, hacker đã phát động tấn công vào ngày 17 tháng 6, thành công chuyển khoảng 3.64 triệu ETH, dẫn đến việc giá Ethereum giảm hơn 50% trong ngày hôm đó. Mặc dù tiền đã bị đánh cắp, nhưng do hợp đồng đã thiết lập thời gian khóa vốn 28 ngày, hacker tạm thời không thể rút những tài sản này ngay lập tức.
Sự kiện này đã gây ra tranh cãi gay gắt trong cộng đồng tiền điện tử, cuối cùng cộng đồng Ethereum đã thực hiện một đợt hard fork để khôi phục giao dịch, lấy lại số tiền bị đánh cắp. Vào ngày 20 tháng 7 năm 2016, Ethereum chính thức thực hiện kế hoạch hard fork tại độ cao khối 1920000, chia ra hai nhánh lớn là Ethereum và Ethereum Classic.
2017: Cơn sốt ICO và cơn bão quản lý
Năm 2017, với sự phổ biến của nền tảng hợp đồng thông minh Ethereum, ngày càng nhiều dự án khởi nghiệp bắt đầu áp dụng phương thức ICO (Phát hành Token lần đầu) để huy động vốn từ các nhà đầu tư toàn cầu. Mô hình này nhanh chóng trở nên phổ biến, tổng số vốn huy động trong cả năm lên tới hàng tỷ đô la, các dự án tiêu biểu bao gồm EOS, Tezos, Filecoin và Bancor.
Cơn sốt ICO này đã thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái Ethereum. Dưới sự thúc đẩy của nhu cầu thị trường gia tăng và sự nhiệt tình đầu tư, giá ETH đã tăng vọt từ khoảng 8 đô la vào đầu năm lên hơn 700 đô la vào cuối năm. Tuy nhiên, trong khi dòng tiền nóng chảy vào, thị trường cũng nhanh chóng xuất hiện bong bóng, chất lượng dự án không đồng đều, nhiều dự án chỉ dựa vào một "bản trắng" đã có thể huy động hàng chục triệu đô la, thậm chí một số dự án còn bị nghi ngờ là lừa đảo, dẫn đến nhà đầu tư mất trắng.
Với việc các hiện tượng hỗn loạn gia tăng, các cơ quan quản lý toàn cầu bắt đầu chú ý sát sao và thực hiện các biện pháp điều chỉnh, bao gồm việc các quốc gia như Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Singapore lần lượt ban hành chính sách. Vào ngày 4 tháng 9 năm 2017, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, Văn phòng Trung ương về An ninh Mạng và Thông tin, Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin cùng với bảy bộ khác đã phát hành "Thông báo về việc phòng ngừa rủi ro phát hành token và huy động vốn", trong đó xác nhận rõ rằng ICO thuộc hành vi huy động vốn bất hợp pháp, yêu cầu tất cả các dự án ICO ngay lập tức dừng hoạt động và hoàn trả tiền cho các nhà đầu tư. Sau khi thông báo được phát hành, hầu như tất cả các dự án ICO và nền tảng giao dịch tại Trung Quốc đã nhanh chóng ngừng hoạt động, gây ra sự hoảng loạn trên thị trường. Sau đó, SEC của Mỹ cũng đã xác định một số token ICO là chứng khoán, nhấn mạnh rằng các dự án liên quan cần tuân thủ nghĩa vụ đăng ký và công bố theo luật chứng khoán của Mỹ, và đã tiến hành điều tra và khởi tố các hành vi vi phạm.
Dưới sức ép chính sách toàn cầu, nhiều dự án và nền tảng ICO đã buộc phải đóng cửa, vốn đầu tư nhanh chóng rút lui, định giá dự án sụt giảm mạnh, thị trường tiền điện tử nhanh chóng bước vào giai đoạn lạnh. Tuy nhiên, làn sóng ICO này đã phần nào thiết lập vị trí cốt lõi của Ethereum như một nền tảng DApp và hợp đồng thông minh.
2020-2021: Tiệc tùng DeFi và NFT
Năm 2020 đến 2021, là thời điểm chuyển mình quan trọng với sự bùng nổ của hệ sinh thái Ethereum. Trong khoảng thời gian này, DeFi (tài chính phi tập trung) và NFT (token không đồng nhất) nhanh chóng nổi lên, đồng thời trở thành một trong những động lực chính thúc đẩy công nghệ blockchain bước vào tầm nhìn chính thống, khẳng định vị thế của Ethereum như là trung tâm cơ sở hạ tầng tiền điện tử.
Sự trỗi dậy của DeFi bắt đầu từ nửa đầu năm 2020, khi Compound ra mắt cơ chế khai thác thanh khoản (Liquidity Mining) vào tháng 6, người dùng gửi tài sản có thể nhận được token quản trị COMP, tạo nên cơn sốt canh tác lợi nhuận (Yield Farming). Cơ chế này nhanh chóng được các giao thức khác bắt chước, với lượng vốn và người dùng đổ vào rất lớn nhờ tỷ lệ lợi nhuận cao (APY), các lĩnh vực như DEX, cho vay, tài sản tổng hợp, và các giao thức bảo hiểm đều phát triển mạnh mẽ, các dự án tiêu biểu bao gồm Compound, Uniswap, Curve, Aave, Sushiswap và Synthetix. Tổng giá trị bị khóa (TVL) trong lĩnh vực DeFi cũng từ đầu năm 2020 chưa đến 1 tỷ USD đã bùng nổ lên hơn 200 tỷ USD vào cuối năm 2021, lập kỷ lục lịch sử. Mặc dù cơn sốt DeFi mang lại sự đổi mới và hiệu ứng tài sản, nhưng các sự kiện an ninh như lỗ hổng hợp đồng thông minh, các cuộc tấn công hacker (như cuộc tấn công flash loan bZx năm 2020), và rủi ro thanh lý tài sản biến động cao cũng thường xuyên xảy ra.
Gần như đồng bộ với DeFi, NFT đã chứng kiến sự bùng nổ ra ngoài ranh giới vào năm 2021, từ nghệ thuật tiền mã hóa nhỏ lẻ dần phát triển thành một hiện tượng văn hóa toàn cầu. Các NFT nổi tiếng như CryptoPunks và Bored Ape Yacht Club (BAYC) đã trở thành tài sản ngôi sao, giá sàn liên tục lập kỷ lục, và nhiều người nổi tiếng nhanh chóng gia nhập; tác phẩm NFT của nghệ sĩ số Beeple mang tên "Everydays: The First 5000 Days" đã được bán với giá 69 triệu USD tại nhà đấu giá Christie's, trở thành tác phẩm đắt thứ ba của nghệ sĩ còn sống trên thế giới; các nền tảng giao dịch NFT như OpenSea, Rarible, Foundation nhanh chóng nổi lên, doanh thu giao dịch hàng tháng từ vài triệu USD tăng vọt lên hàng tỷ USD; các thương hiệu truyền thống như Adidas, Nike, Pepsi cũng lần lượt ra mắt các bộ sưu tập NFT, kết hợp NFT với tiếp thị thương hiệu; các dự án GameFi như Axie Infinity đã kết hợp NFT với trò chơi blockchain, thúc đẩy cơn sốt Play to Earn.
Năm 2020: Chuỗi tín hiệu Ethereum 2.0 ra mắt
Năm 2020 là một bước ngoặt quan trọng trong quá trình phát triển của Ethereum. Vào ngày 1 tháng 12, chuỗi tín hiệu (Beacon Chain) chính thức ra mắt, đánh dấu giai đoạn đầu tiên của việc nâng cấp Ethereum 2.0, đánh dấu sự chuyển đổi của Ethereum từ cơ chế đồng thuận bằng chứng công việc (PoW) sang cơ chế đồng thuận bằng chứng cổ phần (PoS).
Ethereum 2.0 là một bản nâng cấp lớn của mạng Ethereum, nhằm giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng, bảo mật và tiêu thụ năng lượng mà Ethereum đang gặp phải, chủ yếu được chia thành ba giai đoạn: chuỗi tín hiệu, chuỗi phân đoạn và hợp nhất. Trong đó, chuỗi tín hiệu là thành phần cốt lõi của kiến trúc Ethereum 2.0, chủ yếu chịu trách nhiệm quản lý các xác thực viên, phối hợp đồng thuận, đặt nền tảng kỹ thuật cho cơ chế phân đoạn trong tương lai, với các chức năng chính bao gồm quản lý xác thực viên, tạo khối và cơ chế thưởng phạt.
Tính đến tháng 7 năm 2025, hiện có hơn 35,3 triệu ETH đang được stake, con số này chiếm 29,17% tổng số Ethereum đang lưu hành, số lượng người xác thực hoạt động vượt quá 1 triệu, cho thấy tính bảo mật mạng mạnh mẽ và mức độ tham gia của người dùng trong Ethereum.
Năm 2022: Ethereum hoàn toàn chuyển từ PoW sang PoS
Ngày 15 tháng 9 năm 2022, Ethereum đã chính thức hoàn thành việc hợp nhất mạng chính và chuỗi tín hiệu (The Merge), đánh dấu sự chuyển đổi hoàn toàn của mạng Ethereum từ PoW sang PoS. Sau khi hợp nhất, cơ chế PoW không còn là phương thức để nhận thưởng khối, lượng phát hành ETH mới giảm đáng kể. Đồng thời, do PoS không còn phụ thuộc vào thiết bị GPU quy mô lớn để khai thác, mức tiêu thụ năng lượng của toàn bộ mạng Ethereum giảm hơn 99%.
"Chúng tôi đã xác nhận cuối cùng rằng việc hợp nhất Ethereum đã hoàn tất, đây là một thời điểm quan trọng trong hệ sinh thái Ethereum. Mọi người đã giúp thực hiện việc hợp nhất hôm nay đều nên cảm thấy rất tự hào." Vitalik đã viết để chúc mừng.
Tuy nhiên, cuộc cách mạng này cũng đã gây ra cú sốc lớn cho cộng đồng thợ mỏ Ethereum truyền thống. Các máy đào GPU mà thợ mỏ sử dụng không còn phù hợp để khai thác trên mạng chính Ethereum, một số thợ mỏ đã chọn chuyển sang các dự án tiền điện tử khác sử dụng cơ chế PoW, cũng có thợ mỏ rời khỏi ngành khai thác hoặc chuyển sang các lĩnh vực khác như AI, trò chơi.
Năm 2024: ETF giao ngay Ethereum được phê duyệt
Sau nhiều năm đấu tranh với sự quản lý và nhiều vòng sửa đổi hồ sơ đăng ký, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) cuối cùng đã chính thức phê duyệt vào ngày 23 tháng 7 năm 2024 các đơn xin ETF giao ngay Ethereum của nhiều nhà phát hành. Các sản phẩm đầu tiên được phép niêm yết đến từ các tổ chức nổi tiếng như Grayscale, Bitwise, iShares, VanEck, Ark Invest.
Sự phê duyệt này không chỉ đánh dấu một bước đột phá quan trọng trong con đường tuân thủ của Ethereum, mà còn nâng cao đáng kể tính hợp pháp và thanh khoản của nó trên thị trường, trở thành một cột mốc quan trọng trong việc đưa Ethereum tiến vào tài chính chính thống.
Mặc dù vậy, hiện tại chức năng staking của Ethereum vẫn chưa được đưa vào các sản phẩm ETF này, các đơn xin liên quan vẫn đang được thúc đẩy, nhiều nhà phát hành đang tìm cách bổ sung cơ chế thu nhập từ staking vào các phiên bản trong tương lai.
Tính đến thời điểm hiện tại, tổng giá trị tài sản ròng của ETF giao ngay Ethereum đã vượt qua 20.66 tỷ USD, chiếm khoảng 4.64% tổng giá trị thị trường của Ethereum, và đã ghi nhận dòng vốn ròng liên tiếp trong bốn tháng, cho thấy nhu cầu thị trường mạnh mẽ và sự tham gia nhiệt tình của các tổ chức.
Năm 2024: Cập nhật Ethereum Cancun
Ngày 13 tháng 3 năm 2024, sau nhiều lần trì hoãn và thử nghiệm, Ethereum cuối cùng đã hoàn thành bản nâng cấp Cancun (Dencun) rất được mong đợi. Bản nâng cấp này không chỉ là một cột mốc quan trọng trong lộ trình kỹ thuật mà còn được coi là một bước quan trọng để thúc đẩy Ethereum tiến tới khả năng mở rộng quy mô lớn.
Cải tiến kỹ thuật cốt lõi nhất của nâng cấp Cancun là việc giới thiệu EIP-4844 (còn được gọi là Proto-Danksharding), là giai đoạn ban đầu trong quá trình chuyển đổi của Ethereum sang phân mảnh dữ liệu toàn diện (Danksharding), lần đầu tiên giới thiệu khái niệm blob (khối dữ liệu). Bằng cách tạm thời lưu trữ dữ liệu giao dịch phát sinh từ giải pháp mở rộng L2 trong các blob, điều này đã giảm đáng kể chi phí lưu trữ dữ liệu. Những thay đổi quan trọng mà EIP-4844 mang lại bao gồm giảm đáng kể phí giao dịch L2, nâng cao khả năng mở rộng của mạng và cải thiện tính thân thiện với người phát triển và người dùng.
Cuộc đua vũ trang kho tài chính Ethereum bắt đầu vào năm 2025
Kể từ đầu năm nay, tài sản dự trữ tiền điện tử đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu. Trong hệ sinh thái Ethereum, ngày càng có nhiều "chiến lược vi mô Ethereum" đang phân bổ ETH như một tài sản dự trữ chiến lược.
Theo dữ liệu mới nhất từ Strategic ETH Reserve, tính đến ngày 28 tháng 7, tổng lượng ETH dự trữ chiến lược đã đạt 2,32 triệu ETH, tương đương khoảng 8,98 tỷ USD theo giá hiện tại, với tổng cộng 63 tổ chức hoặc thực thể tham gia, chiếm khoảng 1,92% tổng lượng ETH đang lưu thông. Trong số các tổ chức nắm giữ này, hiện tại BitMine và SharpLink Gaming là hai công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ có lượng ETH nắm giữ lớn nhất. Trong đó, BitMine được dẫn dắt bởi "huyền thoại Phố Wall" Tom Lee, nhận được sự hỗ trợ từ Ark Investment Management do Cathie Wood quản lý, với lượng nắm giữ vượt quá 566.800 ETH, có giá trị khoảng 2,2 tỷ USD, là tổ chức ETH lớn nhất hiện nay; SharpLink Gaming được hỗ trợ bởi các doanh nghiệp cốt lõi của hệ sinh thái Ethereum như ConsenSys, với Joseph Chalom, cựu giám đốc điều hành của BlackRock, giữ chức vụ đồng giám đốc điều hành, hiện đang nắm giữ hơn 360.000 ETH, có giá trị khoảng 1,4 tỷ USD, trở thành tổ chức nắm giữ lớn thứ hai.