Phân tích rủi ro pháp lý liên quan đến giao dịch tiền ảo

I. Tổng quan

Gần đây, một số chuyên gia pháp lý đã tiến hành nghiên cứu sâu về các án lệ hình sự liên quan đến tiền ảo. Bằng cách phân tích một lượng lớn các trường hợp, có thể tổng hợp ra một số thói quen và tiêu chuẩn kết tội của các cơ quan tư pháp khi xử lý các vụ án như vậy. Bài viết này sẽ khám phá cách mà thực tiễn tư pháp xác định một số hành vi cấu thành tội phạm trong các tội phạm liên quan đến coin phổ biến.

Hai, trường hợp điển hình

Vào tháng 4 năm 2020, Tòa án tối cao tỉnh Chiết Giang đã đưa ra phán quyết đối với một vụ án lừa đảo huy động vốn. Vụ án này liên quan đến việc huy động đầu tư dưới danh nghĩa giao dịch tiền ảo, và sử dụng các phương pháp đa cấp để phát triển hệ thống cấp dưới, lợi dụng công nghệ blockchain để quảng bá thu hút nhà đầu tư, nhưng thực tế lại là hành vi thao túng giá để kiếm lợi. Tòa án cho rằng, hành vi này cần được định tội là tội lừa đảo, chứ không phải là tội tổ chức, lãnh đạo lừa đảo đa cấp hoặc tội thu hút công chúng gửi tiền trái phép.

Trường hợp này bao gồm nhiều mô hình và tình huống kinh doanh như phát hành coin, quảng bá, tiếp thị, ICO, v.v. Đáng chú ý, bị cáo chính Hạ某某 ban đầu bị Tòa án thành phố Trùng Giang, tỉnh Hồ Bắc tuyên án treo hình phạt về tội tổ chức và lãnh đạo hoạt động đa cấp. Tuy nhiên, vào ngày 3 tháng 12 năm 2019, Tòa án Trung cấp Hàng Châu đã hủy bỏ bản án trước đó, tuyên án Hạ某某 tội lừa đảo huy động vốn và án chung thân. Bản án này sau đó đã được Tòa án Nhân dân tỉnh Chiết Giang duy trì.

Ba, Các loại tội phạm liên quan đến tiền ảo và logic kết tội phổ biến

（Một）Vấn đề hợp pháp của giao dịch tiền ảo

Kể từ khi bảy bộ ngành của quốc gia phát hành thông báo liên quan vào tháng 9 năm 2017, việc phát hành token trong lãnh thổ Trung Quốc bị coi là hành vi huy động vốn công khai trái phép chưa được phê duyệt, có khả năng liên quan đến các hoạt động tội phạm như huy động vốn trái phép. Ngay cả những đồng tiền ảo được phát hành trên các nền tảng nước ngoài, do thiếu sự công nhận của quốc gia và giá trị kinh tế thực tế, vẫn được coi là một khái niệm ảo.

Trong vụ án trên, tòa án cho rằng, tổng số lượng tiền ảo do các bên phát hành không cố định, thông qua các biện pháp nhân tạo để đẩy giá lên, dụ dỗ nhà đầu tư mới tham gia, về bản chất là một dạng lừa đảo Ponzi. Do đó, bên phát hành (người bán) trong giao dịch tiền ảo bị xác định là vi phạm pháp luật, nhưng tư cách pháp lý của người tham gia bình thường (người mua) vẫn chưa được làm rõ.

(ii) Các loại tội phạm liên quan đến tiền ảo chính

Các tội phạm liên quan đến coin phổ biến bao gồm:

1. Tội phạm lừa đảo (như tội lừa đảo, tội lừa đảo hợp đồng, tội lừa đảo huy động vốn)
2. Tội phạm lừa đảo đa cấp
3. Tội phạm mở sòng bạc
4. Tội kinh doanh trái phép

（ba）Tiêu chuẩn kết tội đối với tội phạm liên quan đến coin

Lấy tội phạm lừa đảo đa cấp và tội lừa đảo huy động vốn làm ví dụ:

1. Các yếu tố cấu thành tội phạm đa cấp:

   • Thiết lập ngưỡng để thu hút người tham gia
   • Lấy số lượng phát triển nhân sự làm cơ sở tính toán phần thưởng
   • Tổ chức cần đạt ba cấp độ trở lên, và số lượng người phải trên ba mươi.
   • Mục đích của người thực hiện là lừa đảo tài sản của người tham gia

2. Bản chất của tội phạm lừa đảo:

   • Hành vi của người thực hiện hành động khiến nạn nhân có sự hiểu lầm và xử lý tài sản.
   • Cuối cùng khiến quyền sở hữu tài sản bị thiệt hại
   • Nạn nhân ở trong trạng thái "tự tổn thương vô thức"

Trong các vụ lừa đảo liên quan đến tiền ảo, coin ảo tuy không có giá trị thực tế nhưng có thể được sử dụng làm công cụ lừa đảo để đổi lấy coin chính. Nạn nhân giao coin chính chỉ nhận được coin ảo được hứa hẹn sẽ tăng giá trị, nhưng thực tế thì hoàn toàn vô giá trị.

Bốn, Kết luận

Mặc dù có quan điểm cho rằng đầu tư vào tiền ảo chưa bị cấm rõ ràng theo chính sách quản lý hiện tại, nhưng các cơ quan liên quan vẫn có thể thực hiện pháp luật hoặc tư pháp dựa trên tiêu chuẩn "có dấu hiệu phá hoại trật tự tài chính, gây hại cho an ninh tài chính". Cần lưu ý rằng, việc hiểu và thực hiện các quy định liên quan có thể khác nhau ở các khu vực khác nhau, điều này đặc biệt rõ ràng trong lĩnh vực các vụ án liên quan đến tiền ảo. Do đó, khi tham gia vào các hoạt động liên quan đến tiền ảo, cần phải nhận thức đầy đủ về các rủi ro pháp lý tiềm ẩn.