Vụ rò rỉ bí mật 2nm của TSMC bị xét xử lại! Tokyo Electron bị truy tố, đề nghị phạt 120 triệu đồng

Trong năm nay, TSMC đã báo cáo nghi ngờ công nghệ quy trình 2nm bị đánh cắp, dẫn đến một cuộc điều tra quy mô lớn của cơ quan kiểm sát Đài Loan. Vụ án đã mở rộng từ cá nhân liên quan đến vấn đề quản lý lỏng lẻo của Tokyo Electron. Mới đây, cơ quan kiểm sát Đài Loan thông báo đã khởi tố công ty con của Tokyo Electron tại Đài Loan và yêu cầu tòa án xử phạt 120 triệu Đài tệ.

TSMC báo cáo rò rỉ bí mật, cơ quan kiểm sát mở rộng điều tra

Năm nay, TSMC đã báo cáo cho chính phủ về nghi ngờ rò rỉ công nghệ 2nm, kích hoạt cơ quan kiểm sát Đài Loan điều tra. Nhân vật trung tâm của vụ án là một kỹ sư họ Trần, từng làm việc tại TSMC, sau đó chuyển sang công ty con của Tokyo Electron tại Đài Loan. Điều tra phát hiện kỹ sư họ Trần nghi ngờ đã lợi dụng các mối quan hệ trước đây tại TSMC để yêu cầu đồng nghiệp cũ cung cấp dữ liệu nhạy cảm về quy trình 2nm.

Quy trình 2nm là một trong những công nghệ tiên tiến nhất hiện nay của TSMC, đại diện cho đỉnh cao của ngành sản xuất bán dẫn toàn cầu. Công nghệ này liên quan đến những bí mật cốt lõi trong sản xuất wafer, bao gồm các thông số thiết bị, công thức quy trình, phương pháp tối ưu hóa tỉ lệ thành phẩm và nhiều thông tin then chốt khác. Nếu những dữ liệu này bị rò rỉ, đối thủ cạnh tranh có thể rút ngắn khoảng cách công nghệ, thậm chí đe dọa vị thế dẫn đầu của Đài Loan trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Do các thông tin bị yêu cầu liên quan trực tiếp đến quy trình lõi của sản xuất wafer, cơ quan kiểm sát đã mở rộng điều tra để làm rõ liệu có liên quan đến việc sử dụng xuyên biên giới và các vấn đề an ninh hay không. Là nhà gia công wafer lớn nhất toàn cầu, lợi thế công nghệ của TSMC là sức cạnh tranh cốt lõi của ngành bán dẫn Đài Loan. Bất kỳ vụ rò rỉ nào liên quan đến công nghệ tiên tiến đều có thể là mối đe dọa nghiêm trọng với an ninh kinh tế Đài Loan.

Ngay trong giai đoạn đầu điều tra, cơ quan kiểm sát đã nhận thức được mức độ nghiêm trọng của vụ án. Dữ liệu mà kỹ sư họ Trần yêu cầu rất rộng và cụ thể, cho thấy ông có hiểu biết sâu về quy trình 2nm của TSMC và biết rõ thông tin nào có giá trị nhất. Hành vi nhắm mục tiêu vào các dữ liệu này khiến động cơ của ông đặc biệt được chú ý.

Liên quan hỗ trợ chứng nhận thiết bị cho doanh nghiệp Nhật, mở rộng đến cấp độ an ninh

Tháng 8 năm nay, cơ quan kiểm sát đã chính thức khởi tố ba cá nhân liên quan. Điều tra cho thấy bị cáo họ Trần trong thời gian làm việc tại TSMC và Tokyo Electron đã nhiều lần cố lấy thông tin liên quan đến quy trình tiên tiến, thậm chí nghi ngờ có ý định sử dụng dữ liệu này để giúp Tokyo Electron cải thiện thiết bị khắc nhằm đạt chứng nhận quy trình 2nm của TSMC.

Phát hiện này khiến bản chất vụ án chuyển từ hành vi cá nhân đánh cắp bí mật sang khả năng tổ chức doanh nghiệp trộm công nghệ. Tokyo Electron là nhà sản xuất thiết bị bán dẫn hàng đầu thế giới, thiết bị khắc của họ là công cụ then chốt trong sản xuất wafer. Nếu có thể nắm được thông số quy trình của TSMC, về lý thuyết Tokyo Electron có thể tối ưu hóa thiết bị của mình để dễ dàng vượt qua yêu cầu khắt khe của TSMC.

Quy trình chứng nhận thiết bị của TSMC đối với nhà cung cấp cực kỳ nghiêm ngặt, thường kéo dài nhiều tháng thậm chí nhiều năm thử nghiệm và tối ưu. Nếu nhà cung cấp thiết bị có được thông số quy trình từ trước, sẽ rút ngắn đáng kể thời gian chứng nhận và tăng tỉ lệ thành công. Lợi thế cạnh tranh không công bằng này không chỉ gây thiệt hại lợi ích thương mại cho TSMC, mà còn phá vỡ môi trường cạnh tranh lành mạnh trong ngành thiết bị bán dẫn.

Ba yếu tố chính khiến vụ án nâng cấp

Rủi ro chuyển giao công nghệ xuyên biên giới: Dữ liệu liên quan có thể được sử dụng ở nước ngoài, đe dọa lợi thế công nghệ của Đài Loan

Gian lận chứng nhận của nhà cung cấp thiết bị: Nghi ngờ sử dụng thông tin mật để có lợi thế cạnh tranh bất hợp pháp

Đe dọa cấp độ an ninh: Rò rỉ công nghệ quy trình tiên tiến có thể ảnh hưởng đến an ninh Đài Loan

Công tố viên cũng chỉ ra, ba người liên quan có ý định mang công nghệ độc quyền của TSMC ra nước ngoài, khiến vụ án nâng lên cấp độ an ninh. Luật pháp Đài Loan quy định rõ, bất kỳ hành vi rò rỉ công nghệ lõi quốc gia nào đều có thể cấu thành tội phạm an ninh. Công nghệ sản xuất bán dẫn được xem là lợi ích cốt lõi của quốc gia Đài Loan, vì vậy công tố viên quyết định khởi tố các cá nhân liên quan.

Tokyo Electron bị khởi tố, phạt 120 triệu vì không thực hiện nghĩa vụ phòng ngừa

Vụ việc bước vào giai đoạn then chốt vào cuối năm 2025, công tố viên Đài Loan chính thức khởi tố công ty con của Tokyo Electron tại Đài Loan, cho rằng công ty này kiểm soát hành vi nhân viên và bảo vệ bí mật kinh doanh không đủ, không thể ngăn chặn kỹ sư liên quan đánh cắp công nghệ. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử tư pháp Đài Loan khởi kiện lớn như vậy đối với một công ty thiết bị bán dẫn nước ngoài.

Công tố viên nhấn mạnh, chưa phát hiện Tokyo Electron sử dụng hay hưởng lợi từ bí mật của TSMC, nhưng vẫn yêu cầu phạt 120 triệu Đài tệ với lý do “không thực hiện nghĩa vụ phòng ngừa”. Cốt lõi của lập luận pháp lý này là: dù công ty không trực tiếp tham gia hay hưởng lợi từ hành vi trộm cắp bí mật, nhưng nếu không thiết lập cơ chế kiểm soát nội bộ hiệu quả, không giám sát hành vi nhân viên, thì vẫn phải chịu trách nhiệm doanh nghiệp.

Mức phạt 120 triệu Đài tệ được xem là rất nặng trong các vụ án bí mật kinh doanh tại Đài Loan. Số tiền này dựa trên giá trị thương mại của công nghệ 2nm của TSMC, phạm vi và mức độ nhạy cảm của dữ liệu liên quan, thiệt hại tiềm tàng cho ngành bán dẫn Đài Loan, cũng như tác dụng cảnh báo cho các công ty khác. Công tố viên hy vọng hình phạt này truyền tải thông điệp rõ ràng đến tất cả doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Đài Loan: phải tuân thủ nghiêm ngặt luật bảo vệ bí mật kinh doanh của Đài Loan.

Cách xử lý của Tokyo Electron sau khi vụ việc xảy ra cũng là tiêu chí đánh giá của công tố viên. Dù công ty đã lập tức sa thải nhân viên liên quan khi phát hiện vụ việc, công tố viên cho rằng những biện pháp khắc phục sau này không thể bù đắp cho sự thiếu sót trong phòng ngừa ban đầu. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống bảo vệ bí mật kinh doanh hoàn chỉnh ngay từ khâu tuyển dụng, đào tạo và quản lý thường nhật của nhân viên, chứ không phải đợi sự việc xảy ra rồi mới xử lý.

Phản hồi từ hai phía và lời cảnh báo cho ngành bán dẫn

Tokyo Electron phản hồi đã sa thải nhân viên liên quan, đang xác minh chi tiết và hợp tác đầy đủ với cuộc điều tra, đồng thời nhấn mạnh chưa phát hiện dữ liệu bị rò rỉ ra bên ngoài. Người phát ngôn công ty khẳng định, Tokyo Electron luôn coi trọng bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và đạo đức kinh doanh, rất lấy làm tiếc về hành vi không đúng mực của nhân viên và đã áp dụng biện pháp tăng cường quản lý nội bộ.

TSMC cũng ra thông báo tái khẳng định sẽ tiếp tục tăng cường kiểm soát nội bộ và phối hợp với cơ quan chức năng nhằm đảm bảo lợi thế cạnh tranh không bị ảnh hưởng từ bên ngoài. TSMC cho biết công ty đã triển khai kiểm tra nội bộ toàn diện, rà soát việc quản lý nhân viên nghỉ việc, kiểm soát truy cập dữ liệu và quản lý nhà cung cấp để ngăn ngừa sự việc tương tự tái diễn.

Vụ án này đã gây ảnh hưởng sâu rộng đến ngành bán dẫn Đài Loan. Trước hết, nó phơi bày rủi ro rò rỉ công nghệ từ sự dịch chuyển nhân sự. Ngành bán dẫn phụ thuộc nhiều vào nhân tài, nhưng sự luân chuyển giữa các công ty cũng có thể trở thành kênh rò rỉ công nghệ. Thứ hai, vụ án nhấn mạnh thách thức trong quản lý nhà cung cấp. Sự hợp tác giữa TSMC và nhà cung cấp thiết bị liên quan đến trao đổi kỹ thuật sâu rộng, đặt ra vấn đề mới về cách bảo vệ bí mật khi hợp tác.