Bạn có nhận ra không? Người cao tuổi đang dần trở thành thế hệ nghiện điện thoại mới.

Công nghệ số không còn là đặc quyền của thanh thiếu niên. Thời gian sử dụng màn hình của người cao tuổi đang tăng nhanh chóng. Mặc dù điều này mang đến những rủi ro như nghiện ngập, lừa đảo, nhưng cũng cung cấp kết nối xã hội và tiềm năng lợi ích nhận thức. Bài viết này được lấy từ báo cáo của Economist, được dịch và đăng bởi Đông khu. (Tóm tắt: Michael Burry trong bộ phim “The Big Short” đã đóng tất cả các vị thế cổ phần trong mùa này! Tại sao lại chuyển sang đặt cược vào Nvidia và cổ phiếu công nghệ Trung Quốc?) (Thông tin bổ sung: Glassnode: Bitcoin nếu không giữ trên 113.000 USD, có nguy cơ giảm sâu xuống 88k) Kể từ khi Trung tâm Rối loạn Chơi game Quốc gia Anh (National Centre for Gaming Disorders) được thành lập vào năm 2019, đã có hàng trăm thanh thiếu niên (đôi khi dưới sự yêu cầu mạnh mẽ của cha mẹ) vào thăm khám tại trung tâm này. Tuy nhiên, gần đây, trung tâm do ngân sách công tài trợ này đã bắt đầu tiếp nhận một nhóm bệnh nhân khá khác biệt. Các chuyên gia về nghiện game tại đây đã điều trị cho 67 bệnh nhân trên 40 tuổi. Người lớn tuổi nhất là một bà lão 72 tuổi, người mà đã nghiện chơi game trên điện thoại thông minh. Đối với tác động của công nghệ số đối với thanh thiếu niên, nhiều quốc gia đã xuất hiện hiện tượng gần như hoảng loạn về đạo đức. Nhà tâm lý xã hội và tác giả Jonathan Haidt gọi đây là “thế hệ lo âu”, những thanh thiếu niên này có tuổi thơ bị đánh cắp bởi điện thoại thông minh và ứng dụng xã hội. Các trường học ngày càng yêu cầu phải khóa điện thoại trong tủ đồ hoặc để lại ở nhà. Các nhóm phụ huynh như “Tuổi thơ không có điện thoại thông minh” (Smartphone Free Childhood) cũng đang cổ xúy cho việc “cai nghiện”. Úc sẽ cấm thanh thiếu niên dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội vào tháng 12. Tuy nhiên, một thế hệ khác đang trải qua sự bùng nổ trong thời gian sử dụng màn hình mà ít ai chú ý. Khi những người hiện nay trên 60 tuổi, đã quen thuộc với công nghệ số, bước vào cuộc sống hưu trí, người cao tuổi đang dành nhiều thời gian hơn cho các thiết bị thông minh. Giám đốc Phòng thí nghiệm Công nghệ và Lão hóa (Technology and Ageing Laboratory) tại Bệnh viện McLean của Trường Y Harvard, Ipsit Vahia, cho biết, một số người cao tuổi “ngày càng sống cuộc sống qua điện thoại như cách mà thanh thiếu niên thỉnh thoảng làm”. Những thói quen số đã thay đổi trong thời thanh thiếu niên hiện đang bước vào tuổi già. Từ lâu, người cao tuổi luôn là những người xem truyền hình hàng đầu. Thời gian rảnh rỗi, khó khăn trong di chuyển và cảm giác cô đơn là những lý do chính khiến họ dành hàng giờ trước màn hình tivi: theo dữ liệu của cơ quan quản lý truyền thông Ofcom, năm ngoái, người cao tuổi trên 75 tuổi ở Anh đã xem truyền hình trung bình hơn năm giờ rưỡi mỗi ngày, nhiều hơn năm giờ so với nhóm tuổi từ 16-24. Người cao tuổi đang trở thành một thị trường mới đang gia tăng cho điện thoại thông minh. Trước đây, người cao tuổi luôn chậm hơn trong công nghệ số. Mười năm trước, chỉ có một phần năm người Mỹ trên 65 tuổi sở hữu điện thoại thông minh. Tuy nhiên, điều này đang thay đổi. Nhóm người mới nghỉ hưu (đa số đã bắt đầu sử dụng Internet từ khi còn trung niên) đã trở thành một trong những người sử dụng sản phẩm số nhiệt tình nhất. Theo một cuộc khảo sát của công ty nghiên cứu GWI trên bảy quốc gia, tỷ lệ người trên 65 tuổi sở hữu máy tính bảng, tivi thông minh, máy đọc sách điện tử, máy tính để bàn và laptop cao hơn nhóm dưới 25 tuổi (xem biểu đồ 1). Biểu đồ 1 Các công ty công nghệ đã coi người cao tuổi là một thị trường đang phát triển. Apple đã sản xuất tai nghe có thể hoạt động như máy trợ thính, cũng như đồng hồ có thể thực hiện điện tâm đồ hoặc gọi cứu thương khi người dùng ngã. (Điều này cũng đã góp phần khiến 17% người cao tuổi trên 65 hiện sở hữu đồng hồ thông minh.) Thế hệ người nghỉ hưu tiếp theo có vẻ sẽ nhiệt tình hơn với các sản phẩm số: gần một phần năm người trong độ tuổi từ 55 đến 64 sở hữu máy chơi game. Cuộc sống hưu trí bắt đầu không chỉ là chơi golf mà giống như chơi Grand Theft Auto. Với sự phổ biến của các thiết bị số, thời gian sử dụng màn hình của người cao tuổi đang gia tăng. Điện thoại thông minh và máy tính bảng dường như không thay thế thời gian dành cho các phương tiện truyền thông khác, mà ngược lại, đã làm tăng tổng thời gian hàng ngày. Trong vòng mười năm qua, thời gian dành cho truyền hình và phát thanh của nhóm từ 50-60 tuổi đã giữ ổn định, trong khi thời gian dành cho mạng xã hội, trò chơi và phát trực tuyến âm thanh đều gia tăng (xem biểu đồ 2). Ofcom phát hiện, năm ngoái, người trên 65 tuổi ở Anh đã dành hơn ba giờ mỗi ngày trên điện thoại thông minh, máy tính và máy tính bảng. Thời gian này bằng một nửa so với nhóm tuổi 18-24. Tuy nhiên, nếu cộng thời gian xem truyền hình và thiết bị thông minh lại, thời gian sử dụng màn hình hàng ngày của các nhà nghỉ hưu đã vượt quá thanh thiếu niên. Ở những quốc gia mà xu hướng này rõ ràng nhất, người ta bắt đầu lo lắng về những người cao tuổi sử dụng điện thoại thông minh giống như cách mà họ lo lắng về thanh thiếu niên. Hàn Quốc là một trong những quốc gia có tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh cao nhất thế giới, một nghiên cứu năm 2022 ước tính rằng 15% người trong độ tuổi 60-69 có nguy cơ nghiện điện thoại (dựa trên việc họ đồng ý với các phát biểu như “mỗi khi tôi cố gắng giảm thời gian sử dụng điện thoại, tôi đều thất bại”). Một nghiên cứu ở Nhật Bản phát hiện rằng thời gian sử dụng màn hình liên quan đến sự giảm hoạt động thể chất ở người cao tuổi. Một cuộc khảo sát ở Trung Quốc đối với người trên 60 tuổi đã liên kết điều này với chất lượng giấc ngủ kém. Rất khó để thiết lập mối quan hệ nguyên nhân. Màn hình có thể khiến người cao tuổi trở nên ít vận động hơn - hoặc có thể chính vì họ thường ngồi lâu mà họ dành nhiều thời gian hơn trên điện thoại. Giáo sư tâm lý học Pete Etchells từ Đại học Bath Spa cho biết, gần đây ông đã trải qua sự gia tăng thời gian sử dụng màn hình do phải nằm viện trong vài tuần. “Nếu bạn lấy iPad của tôi vào lúc đó, tôi có thể nói rằng tôi vẫn sẽ không thể di chuyển - và mức độ đau đớn sẽ cao hơn nhiều.” Ông nói. Người cao tuổi phải đối mặt với một số rủi ro trên mạng mà những nhóm yếu thế khác không gặp phải. Khác với hầu hết thanh thiếu niên, điện thoại và máy tính bảng của họ thường liên kết với tài khoản ngân hàng. Các “microtransactions” trong game - tức là những cơ chế như “loot boxes” - có thể làm cạn kiệt ví tiền. Các kẻ lừa đảo cũng vậy, họ có thể liên hệ và lừa đảo nạn nhân trong cùng một ứng dụng. Tiến sĩ Vahia cho biết, đặc biệt ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, người cao tuổi đã chấp nhận sử dụng WhatsApp để xử lý mọi việc từ liên lạc đến mua sắm - “kết quả là, WhatsApp cũng đã trở thành nền tảng ưa thích của các kẻ lừa đảo.” Người cao tuổi cũng thiếu những “biên giới xã hội” quy định thời gian sử dụng màn hình của thanh thiếu niên. Ban ngày, giáo viên sẽ quản lý việc sử dụng điện thoại của thanh thiếu niên; ban đêm, cha mẹ sẽ nhắc nhở. Ngược lại, người cao tuổi là chủ nhân của chính mình; khi họ cần giúp đỡ, có thể không ai xung quanh có thể hướng dẫn họ tìm kiếm sự giúp đỡ. “Đối với người cao tuổi, đôi khi không có ai bên cạnh, hoặc ngay cả khi có, thì không ai thực sự chú ý đến những gì họ đang làm trên máy tính.” Henrietta Bowden-Jones, người điều hành một phòng khám game ở Anh nói. Tiến sĩ Vahia cho biết, người cao tuổi ít có khả năng phàn nàn về nghiện điện thoại với bác sĩ hơn thanh thiếu niên. Nhưng ông nói, trong một số trường hợp, thời gian sử dụng màn hình là nguyên nhân tiềm ẩn cho những vấn đề rõ ràng khác của bệnh nhân lớn tuổi. Phòng khám của ông đã điều trị cho một số người cao tuổi mà vấn đề mất ngủ của họ thực ra xuất phát từ nỗi sợ lừa đảo trên mạng; và một số người lo lắng do việc “doom-scrolling” trên mạng xã hội.