Người sáng lập Lightning cho biết mối đe dọa lượng tử đối với Bitcoin là xa vời, nhưng không thể bỏ qua

Mối đe dọa mà máy tính lượng tử gây ra cho Bitcoin vẫn còn xa mới trở thành hiện thực, nhưng không nên xem nhẹ như khoa học viễn tưởng. Đó là quan điểm của Tadge Dryja, một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu của hệ sinh thái Bitcoin và đồng sáng lập Lightning Network – giải pháp lớp thứ hai dùng cho thanh toán tức thì trên mạng lưới này.

Trong một cuộc phỏng vấn, ông cho biết tin rằng sự đột phá có thể mất hàng thập kỷ, nhưng dù xác suất xảy ra nhỏ vẫn quá nguy hiểm để bỏ qua. “Tôi có lẽ sẽ cược rằng điều đó không xảy ra trong đời tôi. Nhưng ngay cả khi chỉ có 5% khả năng, điều đó cũng đủ tệ để chúng ta không thể không chuẩn bị,” ông nói.

Cũng theo ông, Bitcoin có biên độ an toàn lớn hơn các công nghệ khác, vì không phải đối mặt với rủi ro “thu thập dữ liệu ngay, giải mã sau” – khi chính phủ hoặc kẻ tấn công lưu trữ dữ liệu bây giờ để phá mã sau này. “Với Bitcoin, nếu bạn phát hiện ra khóa riêng của ai đó sau 30 năm, thì số coin đó đã được chuyển đi rồi. Vì vậy, mức độ khẩn cấp không lớn như với email hay các thông tin liên lạc mã hóa,” ông nhận định.

Hiện Dryja đang nghiên cứu về cách các mạng như Lightning có thể vận hành an toàn với các hệ thống chữ ký chống lại máy tính lượng tử. Ông đánh giá về mặt kỹ thuật thì việc chuyển đổi là khả thi, nhưng có những giới hạn quan trọng.

“Có thể làm Lightning hậu lượng tử. Nó sẽ chậm hơn, phức tạp hơn, và có lẽ một số thứ sẽ không còn hoạt động. Nhưng hoàn toàn khả thi,” ông tóm tắt.

Một trong những tổn thất tiềm năng liên quan đến các tính năng nâng cao đang được phát triển, như PTLCs — các phiên bản cải tiến của hợp đồng dùng để chuyển tiếp thanh toán trên Lightning. “Nếu buộc phải chuyển sang chữ ký hậu lượng tử, có thể sẽ không còn PTLCs. Điều này khá thất vọng vì đây là những công nghệ rất hay mà chúng tôi đang phát triển,” ông nói.

Dryja cũng nhấn mạnh một thách thức về cấu trúc: khác với giao dịch on-chain, các kênh Lightning đòi hỏi hàng nghìn chữ ký lặp đi lặp lại với cùng một khóa trong suốt vòng đời của kênh. Nhiều thuật toán hậu lượng tử không hoạt động tốt trong mô hình này. “Chúng tôi đang làm việc với các nhà nghiên cứu về chữ ký để xem có thể thích nghi như thế nào. Lightning dùng khóa theo một cách hoàn toàn khác so với Bitcoin truyền thống,” ông giải thích.

Các lỗ hổng khác và tương lai của Lightning Network

Ngoài mối đe dọa lượng tử, Dryja còn đề cập đến các vấn đề cấp bách hơn của Lightning Network, một hệ thống được ông và Joseph Poon tạo ra năm 2015 nhằm cho phép thanh toán tức thì và chi phí thấp trên Bitcoin.

Theo ông, mạng lưới về cơ bản là an toàn trước nguy cơ bị trộm cắp tài sản, nhưng vẫn dễ bị tấn công từ chối dịch vụ và các hành vi độc hại khác không liên quan trực tiếp đến mất tiền. “Đối tác không thể trộm tiền của bạn, nhưng có thể làm bạn mất thời gian. Nhiều cuộc tấn công Lightning là như vậy: họ đóng kênh của bạn, khiến bạn phải trả phí. Và đây là điều chúng ta vẫn chưa biết cách giải quyết triệt để,” ông khẳng định.

Dryja cũng đề cập đến một kịch bản thú vị: việc ít có kẻ tấn công thực sự khai thác các điểm yếu này khiến mạng kém chuẩn bị hơn. “Một vấn đề của Lightning là mọi người gần như đều là bạn bè. Không ai thực sự cố gắng tấn công nhiều, và điều đó khiến khó dự đoán hệ thống sẽ chịu đựng được các cuộc tấn công thực tế như thế nào,” ông nói.

Về thách thức định tuyến, ông cho rằng sự đánh đổi giữa quyền riêng tư và hiệu quả là điểm then chốt trong quá trình phát triển mạng lưới. Việc các node không biết số dư của các kênh giúp tăng quyền riêng tư, nhưng lại khiến định tuyến khó khăn hơn nhiều. “Nếu chúng ta biết thêm một chút về số dư, mạng sẽ hoạt động tốt hơn. Nhưng nhiều người lại bảo vệ quyền riêng tư tuyệt đối. Đây là một sự đánh đổi phức tạp,” ông giải thích.

Ông cũng nói về các công nghệ có thể thay đổi Bitcoin trong những năm tới, như Utreexo – dự án mà ông là nhà nghiên cứu chính, và các đổi mới như BitVM3, Ark và các phương thức truyền tải mã hóa mới giữa các node. “Mạng lưới đang trở nên vững chắc và hiệu quả hơn, nhiều khi ở những khía cạnh mà người dùng bình thường không nhận ra. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có nhiều điều mới mẻ trong mười năm tới,” ông khẳng định.