Terra và Luna: Vụ Sụp Đổ Lớn Nhất Của Crypto — và Cách Mọi Thứ Bắt Đầu Lại

Giấc Mơ Tan Vỡ

Năm 2019, Terraform Labs đã ra mắt một dự án đầy tham vọng: tạo ra một stablecoin thuật toán mang tên UST, có thể giữ giá trị mà không cần dự trữ truyền thống. Bí quyết? Một cơ chế tự động đốt và phát hành LUNA, token gốc, hoạt động như “bộ giảm sốc” giá.

Trên lý thuyết, điều này nghe thật thiên tài. LUNA tăng giá chóng mặt (đạt tới $120 vào năm 2021), UST giữ được tỷ giá ngang đô la, và hệ sinh thái Terra trở thành biểu tượng đổi mới trong crypto. Cho đến tháng 5/2022.

Sự Sụp Đổ Từ Từ

Tất cả sụp đổ chỉ trong vài ngày. UST mất neo, LUNA rớt từ $80 xuống chỉ còn vài cent, và hàng tỷ đô la giá trị bốc hơi. Cộng đồng nhận ra quá muộn: một hệ thống mà token đảm bảo cũng chính là thứ bạn phải bán tháo khi hoảng loạn = công thức thảm họa.

Đây là cuộc khủng hoảng lớn nhất ngành kể từ vụ phá sản FTX. Hàng triệu người chỉ còn lại “túi rỗng”.

Terra 2.0: Hồi Sinh

Do Kwon và cộng đồng không bỏ cuộc. Họ tạo ra một hard fork vào năm 2023:

• Terra Luna Classic (LUNC): Blockchain gốc vẫn còn tồn tại. Là ký ức đau thương của dự án.
• Terra (LUNA 2.0): Khởi đầu mới, không còn mô hình stablecoin thuật toán. Tập trung vào dApp, NFT và DeFi “thật sự”.

Khác Biệt Về Số Liệu

LUNA (mới) có giá cao hơn LUNC rất nhiều, phản ánh niềm tin của thị trường:

• LUNA = tiềm năng tương lai, dự án đang tái thiết
• LUNC = tài sản đầu cơ với cộng đồng trung thành thường xuyên đốt token để giảm nguồn cung

Nhiều holder LUNC tin vào một cú pump; số khác xem đây là bài học đắt giá và cách hỗ trợ sự hồi sinh.

Bài Học Nhận Được

Terra không phải lừa đảo — đây là một thử nghiệm táo bạo nhưng thất bại. Sự khác biệt: lần này thị trường đã cho dự án cơ hội thứ hai vì cộng đồng minh bạch về thất bại và xây dựng lại từ đầu.

Ngày nay Terra Luna được nghiên cứu trong các lớp học crypto như case study lớn nhất về quản trị khủng hoảng trong ngành, không chỉ là một vụ sụp đổ.