Hiểu về Chi phí Giao dịch trên Ethereum: Tại sao ví của bạn "chảy máu" nhiều hơn trong năm 2024

Anh em chơi Ethereum đều biết: cái “gas” bạn phải trả cho mỗi giao dịch không phải chuyện đùa. Trong khi Bitcoin vẫn ung dung với các giao dịch đơn giản, Ethereum đốt tiền chỉ để chạy hợp đồng thông minh.

“Gas” là cái quái gì vậy?

Hình dung thế này: bạn muốn gửi ETH đến ví khác. Mạng Ethereum cần sức mạnh tính toán để xác thực điều đó. Ai xác thực thì thu phí. Phí đó gọi là gas.

Mỗi thao tác đều có chi phí tính bằng đơn vị gas:

• Chuyển ETH đơn giản: ~21.000 đơn vị
• Swap trên Uniswap: ~100.000 đơn vị
• Chuyển token ERC-20: 45.000-65.000 đơn vị

Nhân số đơn vị này với giá gas (tính bằng gwei), bạn sẽ biết mình tốn bao nhiêu. Khi mạng đông, giá gas tăng. Khi vắng, giá giảm.

Thay đổi làm đổi game: EIP-1559

Năm 2021, Ethereum áp dụng EIP-1559 (qua London Hard Fork). Trước đó, nó kiểu đấu giá: bạn trả nhiều gwei hơn, giao dịch của bạn ưu tiên. Bây giờ thì sao?

Hệ thống mới:

• Có một “phí cơ bản” tự động (điều chỉnh theo nhu cầu)
• Bạn có thể thêm tip (boa) nếu muốn ưu tiên
• Một phần phí cơ bản bị đốt (giảm nguồn cung ETH)

Kết quả: dự đoán dễ hơn, ít loạn hơn.

Cách giảm phí này trong 2024

1. Chọn thời điểm Giá gas dao động theo thời gian. Đêm khuya ở Mỹ? Rẻ hơn. Giờ cao điểm? Giá nổ tung. Dùng Etherscan Gas Tracker hoặc Blocknative để canh thời điểm tốt.

2. Layer-2 là giải pháp thực sự Các giải pháp như Optimism, Arbitrum, zkSync xử lý giao dịch ngoài chuỗi chính. Kết quả:

• Giao dịch chỉ tốn vài cent, không phải đô la
• zkSync: <$0,01 mỗi giao dịch
• Ethereum mainnet: $5-50+ (tùy mức độ tắc nghẽn)

3. Ethereum 2.0 hứa hẹn giảm phí Với Proof of Stake và nâng cấp Dencun (EIP-4844):

• Throughput tăng từ ~15 lên ~1.000 giao dịch/giây
• Phí gas trên Layer-2 giảm mạnh
• Mạng ít tắc nghẽn hơn

4. Lên kế hoạch thông minh hơn

• Dùng Etherscan để xem xu hướng phí
• Gom nhiều giao dịch thành một batch
• Đặt giới hạn gas hợp lý (nếu không dễ thất bại)

Mặt trái: Tại sao giao dịch thất bại bạn vẫn phải trả phí?

Validator đã dùng tài nguyên máy tính để xử lý giao dịch của bạn. Dù thất bại thì bạn vẫn mất phí gas. Bài học: đừng gửi giao dịch với giới hạn gas quá thấp.

TL;DR

Phí gas Ethereum không biến mất, nhưng bạn vẫn tiết kiệm được:

• ✅ Giao dịch off-chain qua Layer-2 (Arbitrum, zkSync)
• ✅ Theo dõi Etherscan để canh lúc phí thấp
• ✅ Tránh giờ cao điểm (NFT rầm rộ, ICO)
• ✅ Chờ Ethereum 2.0 phát huy tác dụng

Trong lúc đó, ai muốn giao dịch rẻ nên thử rollups. Tiết kiệm là có thật.

Lưu ý: Nội dung này chỉ mang mục đích giáo dục. Đầu tư vào tài sản số luôn có rủi ro. Hãy tự đánh giá tình hình tài chính của bạn.