Blockchain 101: Giải thích 4 loại blockchain (Bạn nên quan tâm đến loại nào?)

Nghe về blockchain nhiều rồi, nhưng thật ra có mấy loại? Đừng vội, hôm nay sẽ giải thích rõ ràng chuyện này.

Blockchain là gì? Hiểu rõ cái này trước đã

Nói đơn giản: Blockchain là một sổ cái phân tán. Hãy tưởng tượng một cuốn sổ cái không chỉ một ngân hàng quản lý, mà hàng ngàn, hàng vạn máy tính trên mạng cùng ghi chép và xác nhận. Một khi dữ liệu đã được ghi lên, muốn sửa phải được đa số đồng ý, nếu không thì không sửa được. Đó là lý do tại sao nó an toàn — không có máy chủ trung tâm để bị hack, không có quyền lực tập trung để gian lận.

4 loại blockchain

1. Public Blockchain (Chuỗi công khai)

Đặc điểm: Hoàn toàn mở, ai cũng có thể tham gia

• Bitcoin, Ethereum là ví dụ điển hình
• Bất cứ ai có máy tính và internet đều có thể tham gia xác thực giao dịch
• Bảo mật cực cao, vì số lượng người tham gia lớn, rất khó tấn công
• Ứng dụng: Tiền mã hóa, DeFi, NFT, hệ thống bỏ phiếu

Nhược điểm: Tốc độ chậm, tính riêng tư yếu (mọi giao dịch đều minh bạch)

2. Private Blockchain (Chuỗi riêng tư)

Đặc điểm: Chỉ người được cấp quyền mới vào được

• Hyperledger, Corda là đại diện
• Một công ty hoặc tổ chức kiểm soát, ai vào hay không là họ quyết
• Tốc độ nhanh, bảo mật tốt, dữ liệu không bị lộ ra ngoài
• Ứng dụng: Kiểm toán nội bộ, truy xuất chuỗi cung ứng, quản lý tài sản

Nhược điểm: Mức độ tập trung hóa cao, nếu bên quản lý gian lận thì người dùng thường không chống lại được

3. Consortium Blockchain (Chuỗi liên minh)

Đặc điểm: Nhiều tổ chức cùng quản lý, nằm giữa chuỗi công khai và chuỗi riêng tư

• Ripple, Tendermint là đại diện
• Ngân hàng, tổ chức thanh toán rất thích dùng
• Vừa đảm bảo riêng tư, vừa giảm rủi ro gian lận từ một bên duy nhất
• Ứng dụng: Hợp tác ngân hàng, thanh toán xuyên biên giới, chia sẻ dữ liệu nghiên cứu

Nhược điểm: Chưa đủ phi tập trung, các bên tham gia vẫn phải tin tưởng lẫn nhau

4. Hybrid Blockchain (Chuỗi lai)

Đặc điểm: Kết hợp giữa chuỗi công khai và chuỗi riêng tư

• Ripple, IBM Food Trust là đại diện
• Có thể cài đặt dữ liệu nào công khai, dữ liệu nào riêng tư
• Muốn minh bạch thì minh bạch, muốn riêng tư thì riêng tư
• Ứng dụng: Chuỗi cung ứng (theo dõi hàng hóa mà vẫn bảo mật bí mật kinh doanh), các ngành bị quản lý (tài chính, y tế, bất động sản)

Nhược điểm: Độ phức tạp cao, quản lý khó

Nhìn một bảng hiểu ngay sự khác biệt bốn loại chuỗi

Tại sao lại cần nhiều loại như vậy?

Nói thẳng ra: Không có chuỗi hoàn hảo, chỉ có chuỗi phù hợp nhất.

• Muốn xây dựng hệ thống tài chính không cần tin tưởng? Dùng chuỗi công khai
• Bạn là doanh nghiệp muốn theo dõi dữ liệu nội bộ? Dùng chuỗi riêng tư
• Ngân hàng liên minh muốn thanh toán đối ứng? Dùng chuỗi liên minh
• Vừa muốn công khai một số thông tin, vừa muốn ẩn một số thông tin? Dùng chuỗi lai

Chọn loại nào tùy vào nhu cầu: bạn cần phi tập trung, riêng tư hay quyền kiểm soát? Không thể có tất cả, chọn cái phù hợp với hoàn cảnh của bạn là được.