Ván cờ khí đốt Trung-Nga: Sức mạnh Siberia 2 đã đến, cục diện năng lượng toàn cầu sắp thay đổi

Vừa rồi, lãnh đạo hai nước Trung Quốc và Nga đã ký biên bản ghi nhớ tại hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải, chính thức bật đèn xanh cho dự án đường ống Sức mạnh Siberia 2—đây là thương vụ khí đốt tự nhiên lớn nhất toàn cầu trong mười năm qua.

Các con số thật sự ấn tượng:

• Đường ống mới có công suất vận chuyển hàng năm 50 tỷ mét khối (xấp xỉ tổng lượng tiêu thụ cả năm 2024 của EU)
• Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự báo từ 2025-2030, năng lực xuất khẩu LNG toàn cầu tăng thêm 300 tỷ mét khối, Mỹ xây dựng một nửa số đó
• Nhu cầu hàng năm của Trung Quốc là 80 tỷ mét khối, trở thành khách hàng lớn nhất thế giới

Thương vụ này có ý nghĩa gì?

Đối với Nga: Tìm được thị trường thay thế cho châu Âu. Sau khi Dòng chảy phương Bắc 1 đóng cửa, đường ống này giống như chiếc phao cứu sinh—giúp các mỏ dầu khí ở Siberia tìm được đầu ra.

Đối với Trung Quốc: Là một quân bài chiến lược. Tại sao? Bởi vì Trung Quốc có nhiều nguồn cung khí (Trung Á, Úc, Qatar, LNG Mỹ, v.v.), trong khi xuất khẩu dầu mỏ của Nga lại có tới 50% bán cho Trung Quốc—cán cân quyền lực không cân bằng.

Đối với Mỹ và châu Âu: Một cú tát vào mặt. Mỹ đã đầu tư lớn xây dựng các trạm xuất khẩu LNG, giờ Trung Quốc dùng khí đường ống giá rẻ, trực tiếp kéo giá LNG toàn cầu xuống thấp, khiến hiệu quả kinh tế của các dự án LNG mới gặp khó khăn.

Vẫn còn một biến số

Tuyến đường đi qua Mông Cổ. Chính phủ Mông Cổ ủng hộ (vì có thể thu phí quá cảnh + có thêm nguồn khí), nhưng bị kẹp giữa hai cường quốc cũng tiềm ẩn rủi ro.

Những vấn đề then chốt chưa được giải quyết:

• Nga muốn bán 50 tỷ m³, nhưng Trung Quốc cần bao nhiêu?
• Giá cả tính thế nào? Nga muốn giá thị trường châu Á, Trung Quốc lại muốn giá sát chi phí

Nhưng Trung Quốc có đủ tự tin để chờ, vì sản lượng khí phi truyền thống (khí đá phiến, khí than, v.v.) đang tăng lên, đến cuối năm 2025 sẽ vượt sản lượng dầu khí truyền thống. Tức là nắm giữ được lợi thế dài hạn.

Sự thật đằng sau động thái này: Bề ngoài hợp tác Trung - Nga đang nóng lên, nhưng thực chất Trung Quốc vẫn kiểm soát nhịp độ cuộc chơi.