Gần đây tôi nhận thấy một hiện tượng khá kỳ quặc: các nhóm tội phạm liên quan đến lừa đảo điện tử, buôn người đang đổ xô vào lĩnh vực tiền điện tử một cách điên cuồng.

Trước đây nghĩ rằng các giao dịch trên chuỗi "ẩn danh nhưng minh bạch" nghe có vẻ mâu thuẫn, nhưng giờ mới hiểu — minh bạch không đồng nghĩa với an toàn. Những nhóm này chuyển tiền bẩn vào USDT, Bitcoin rồi qua các dịch vụ trộn coin, cầu nối chuỗi chéo để chuyển nhiều lần, đến khi bạn phản ứng thì số tiền đã không biết trôi đi đâu mất rồi. Thậm chí còn có nhóm trực tiếp sử dụng các khu vực xám ở Đông Nam Á để thanh toán qua tiền mã hóa cho các hoạt động buôn người, toàn bộ quy trình cực kỳ mượt mà khiến người ta rùng mình.

Tuy nhiên, trình độ ngày càng cao, các biện pháp chống rửa tiền trên chuỗi cũng đang được nâng cấp:

**Công cụ theo dõi đã tiến bộ**
Như Chainalysis, Elliptic — các công ty phân tích trên chuỗi hiện có thể tạo ra các hình ảnh sâu về các giao dịch dựa trên sơ đồ giao dịch, dòng tiền. Dù bạn chia thành hàng trăm địa chỉ để chuyển tiền, chỉ cần để lại dấu vết liên quan, vẫn có thể truy tìm ra nguồn gốc. Một số sàn giao dịch bắt đầu tích hợp các hệ thống kiểm soát rủi ro này, đánh dấu các địa chỉ có nguy cơ cao để chặn ngay lập tức các khoản tiền gửi.

**Chính sách quản lý ngày càng thắt chặt**
FATF (Nhóm hành động tài chính về chống rửa tiền) trong hai năm qua liên tục thúc đẩy "quy tắc du lịch", yêu cầu các sàn giao dịch chia sẻ thông tin KYC qua các nền tảng khác nhau. Dù mức độ thực thi khác nhau ở các quốc gia, xu hướng chung là hoạt động của các nhóm tội phạm ngày càng bị thu hẹp.

**Các nhóm tội phạm cũng đang "đua" công nghệ**
Đừng nghĩ chỉ có các tổ chức chính thống mới tiến bộ. Các nhóm này cũng bắt đầu dùng các giao thức trộn coin như Tornado Cash, thậm chí chuyển sang các chuỗi riêng tư như Monero, Zcash. Một số còn thực hiện các giao dịch OTC ngoài sàn, hoàn toàn tránh khỏi sự giám sát của các nền tảng tập trung.

Thành thật mà nói, cuộc chiến này trong ngắn hạn chưa có bên thắng. Công nghệ vốn là trung tính, nhưng người dùng sử dụng thế nào mới quyết định kết quả. Đối với người dùng phổ thông, khi chọn sàn giao dịch, nên chú ý đến khả năng tuân thủ pháp luật và các biện pháp kiểm soát rủi ro của họ, đừng chỉ nhìn vào phí thấp. Bởi lỡ chẳng may tài khoản của bạn bị đánh dấu là "liên quan đến địa chỉ rủi ro cao", thì việc giải thích sẽ rất phiền phức.

Thế giới trên chuỗi về mặt bề ngoài thì tự do mở rộng, nhưng thực chất mỗi giao dịch đều để lại dấu vết. Cuộc đấu giữa tội phạm và quản lý, về bản chất vẫn là cuộc chiến giữa nhân tính và quy tắc.