Cái gì là thiên nga đen và tê giác xám? Làm thế nào để sống sót trong cuộc khủng hoảng thị trường tiền điện tử

Tôi thường nghe thấy trong tin tức về "thiên nga đen" và "tê giác xám" – dù là trên thị trường tiền điện tử hay thị trường tài chính truyền thống. Đó là loài vật gì vậy? Và quan trọng nhất – những khái niệm này ảnh hưởng đến việc đầu tư của chúng ta như thế nào?

Thiên nga đen: mối đe dọa vô hình từ hư không

Thuật ngữ "thiên nga đen" được Nassim Nicholas Taleb sáng tạo ra. Đây là một sự kiện cực kỳ hiếm hoi, hoàn toàn không thể đoán trước với những hậu quả to lớn. Vấn đề là, khi nhìn lại, chúng ta đều trở nên thông minh và nói: "Ừ, điều đó rõ ràng là như vậy!"

Các mô hình rủi ro truyền thống ở đây không có hiệu lực - chúng dựa vào kinh nghiệm trong quá khứ, trong khi thiên nga đen theo định nghĩa là điều chưa bao giờ xảy ra trước đây.

Trong thế giới thiên nga đen của chúng ta, điều đó không thể dự đoán được, nhưng khi nó xuất hiện - chúng ta giả vờ như đã biết trước mọi thứ.

Taleb trong cuốn sách của mình đã chỉ trích ngay sự tự tin của chúng ta trước những điều chưa biết. Chúng ta tưởng tượng ra những lời giải thích, xây dựng những ảo tưởng, để thuyết phục bản thân rằng chúng ta đang kiểm soát tình hình. Nhưng trên thực tế, hầu hết các thay đổi đều phi tuyến tính và không thể đoán trước.

Nếu có "chuyên gia" nào bắt đầu nói về "cân bằng" hoặc "phân phối chuẩn" – đừng tranh cãi với anh ta; tốt hơn hết là nhét cho anh ta một con chuột vào áo sơ mi.

Thiên nga đen tiền điện tử

Thị trường của chúng tôi – thực sự là nơi sinh sản của những con thiên nga đen! Bạn còn nhớ tháng 3 năm 2020 không? Covid vừa mới bắt đầu, và bitcoin đã sụp đổ HAI LẦN trong 13 giờ – lần thứ hai ngay dưới $4000. Sự sụt giảm sâu nhất trong bảy năm qua. Các nhà phân tích chỉ biết ngao ngán – "sự sụp đổ hệ thống".

Vào tháng 5 năm 2021, khi các hiệp hội tài chính Trung Quốc công bố lệnh cấm đối với tiền điện tử? Thị trường đã sụp đổ ngay lập tức - việc thanh lý trong một ngày đã vượt quá $9 tỷ! Bitcoin đã mất hơn một nửa giá trị trong vòng một tuần.

Nhân tiện, thật thú vị khi quan sát những biến đổi của chính Taleb. Năm 2018, ông nói rằng bitcoin là "hợp đồng bảo hiểm" chống lại sự độc quyền của chính phủ đối với tiền tệ. Và vào năm 2021, đột nhiên ông quay ngoắt 180 độ và gọi bitcoin là "mô hình Ponzi công khai" và "trò chơi ngu ngốc". Quả thật là sự khó lường!

Tê giác xám: nguy hiểm trước mắt

Và đây là "tê giác xám" – khái niệm của nhà văn Michelle Wucker. Đây là một mối đe dọa rõ ràng và đang đến gần, mà mọi người đều thấy, nhưng lại phớt lờ hoặc hoãn quyết định lại sau.

Khác với thiên nga đen, tê giác xám thì có thể dự đoán và dễ thấy từ xa. Nhưng chúng ta được cấu trúc như vậy - trì hoãn những quyết định khó khăn, bị phân tâm bởi những thứ khác... Và bỏ lỡ cơ hội để ngăn chặn tai họa.

Càng kéo dài việc giải quyết vấn đề, tê giác xám càng có đà – và cuộc tấn công của nó sẽ càng tàn phá hơn.

Tê giác của thị trường tiền điện tử

Bạn có nhớ cuộc khủng hoảng Terra (LUNA) vào tháng 5 năm 2022 không? Một con tê giác xám điển hình! Stablecoin thuật toán UST bắt đầu mất liên kết với đồng đô la, nỗi hoảng loạn đã bao trùm người dùng, họ đã đốt UST hàng loạt và chuyển đổi thành LUNA... Rồi sau đó họ đã bán token, làm giảm giá gần như về 0.

Điều buồn cười nhất là đã có cảnh báo! Cơ chế Luna-UST đã bị chỉ trích từ đầu năm 2022, và "Giao thức Neo" đã bị nhiều người công khai gọi là một kế hoạch Ponzi không bền vững. Rune Christensen từ MakerDAO đã tuyên bố thẳng vào tháng Giêng:

UST và MIM – đây là các sơ đồ Ponzi, đừng tự lừa dối mình. Vâng, bạn có thể kiếm tiền từ chúng, nhưng chúng không được thiết kế cho sự ổn định lâu dài và sẽ sụp đổ về 0 khi thị trường quay đầu.

Hoặc hãy xem sự chuyển đổi của Ethereum từ PoW sang PoS vào tháng 9 năm ngoái. Tất cả các thợ đào đều biết rằng điều này sẽ xảy ra, nhưng nhiều người nghĩ: "Thôi nào, còn xa lắm, chúng ta sẽ kịp chuẩn bị". Và những ai không kịp rút lui đã phải đối mặt với những card đào đã giảm giá mạnh.

Sự khác biệt trong một câu

Thiên nga đen: "Không ai có thể dự đoán điều này!" Tê giác xám: "Tất cả đều thấy, nhưng không ai làm gì cả!"

Điều đặc trưng cho thị trường tiền điện tử là ngay cả Vuker cũng thừa nhận rằng định nghĩa "tê giác" phụ thuộc vào vai trò của bạn. Đối với những người đam mê phi tập trung, rủi ro có thể là sự kiểm soát của các tổ chức tài chính truyền thống. Còn đối với các ngân hàng trung ương, rủi ro là sự lan rộng của tiền điện tử và mất kiểm soát.

Điều quan trọng là phải hiểu rằng bạn không thể hoàn toàn bảo vệ mình khỏi những con thiên nga đen hay những con tê giác xám. Nhưng nhận thức được bản chất của chúng – đã là một nửa thành công trên thị trường hoang dã này.