Ngành phát trực tuyến chuyển sang thời kỳ đầu cơ

Khi Facebook lần đầu ra mắt, nó tưởng như rất nhỏ bé: một cuốn kỷ yếu đại học được số hóa, chưa có mô hình kinh doanh rõ ràng. Người lớn tuổi xem đó như một món đồ chơi và không thể hình dung công ty này sẽ kiếm tiền từ sự chú ý ở quy mô toàn cầu. Twitter cũng từng bị nghi ngờ tương tự, từng bị trêu chọc là nơi khoe bữa trưa rồi dần trở thành “hệ thần kinh” của truyền thông và chính trị thế giới. Ngay cả Roblox, trước đây bị coi là trò chơi trẻ em, giờ đã chứng minh mình là phòng thí nghiệm cho các nền kinh tế ảo và thế giới do người dùng kiến tạo. Nhiều nền tảng từng xuất phát từ sự tò mò, sau đó trở thành hạ tầng văn hóa toàn cầu và tạo ra nguồn lợi tài chính khổng lồ.

Pump.fun cũng đang đứng trước ngưỡng cửa như vậy. Với nhiều người, việc nhóm phát triển đẩy mạnh livestream bị đánh giá là thiếu nghiêm túc, thậm chí phi lý. Pump thường bị xem là “sân chơi bên lề” của memecoin, sẽ chóng tàn. Nhưng bỏ qua Pump ở góc độ này có nghĩa là bỏ qua sức bền của họ cùng thành tích liên tục vượt đối thủ chỉ trong vài tuần. Pump đang đặt nền móng cho nền kinh tế internet của thế hệ mới luôn kết nối, nơi văn hóa và đầu cơ hòa quyện không thể tách rời. Khi dịch vụ phát trực tuyến quay lại danh mục sản phẩm, Pump hướng đến trở thành cửa ngõ giải trí nơi khán giả có thể trực tiếp tham gia tài chính vào nội dung mình xem.

Nền kinh tế phát trực tuyến cho thấy hạn chế của mô hình cũ, đồng thời mở ra cơ hội cho những người mới phá vỡ các ông lớn như Twitch và Kick. Twitch (thuộc sở hữu của Amazon) nhận 50% doanh thu mỗi lượt đăng ký; streamer tầm trung có 1.000 người xem đồng thời chỉ kiếm được khoảng $600/tháng (tính cả doanh thu đăng ký, quảng cáo và tip). Kick, được Stake hậu thuẫn, chia 95%/5%. Sự hậu thuẫn này đều dựa vào trợ cấp. Streamer tham gia chương trình thưởng của Kick có thể kiếm trên $6.000/tháng với cùng lượng người xem, gần gấp 10 lần Twitch. Nhưng mô hình này không bền vững, vì dựa vào nguồn vốn của Stake để kéo người dùng về sòng bạc trực tuyến. Về bản chất, các mô hình này chưa tự đứng vững bằng sức mạnh tài chính riêng.

Mô hình chia sẻ doanh thu giữa nền tảng và nhà sáng tạo

Mô hình khuyến khích của Pump chạm thẳng vào các nghịch lý này, cho phép nhà sáng tạo đẩy nhanh quá trình kiếm tiền. Streamer phát hành token không còn phụ thuộc vào đăng ký hay quảng cáo. Nhà sáng tạo có thể khai thác nguồn cầu trực tiếp bằng chính hiệu suất của mình. Chu trình rất đơn giản: các buổi phát sóng tạo đầu cơ, đầu cơ tạo doanh thu phí, nhà sáng tạo chọn thực hiện mua lại token, mua lại hình thành câu chuyện, và câu chuyện tiếp sức cho các buổi phát sóng mới. Đây là điểm khác biệt cho thế hệ streamer mới muốn đổi mới. Doanh thu không còn bị giới hạn bởi quy mô khán giả, mà quyết định bởi sự sẵn sàng tham gia tài chính của khán giả vào màn trình diễn.

Đây không phải sự thay đổi nhỏ trong cấu trúc khuyến khích nhà sáng tạo. Pump đang tái định hình khái niệm biểu diễn trực tuyến. Một nhà sáng tạo kiếm $10 triệu/năm từ tài trợ có thể dùng một phần nhỏ mua lại token, và coin gắn với cá tính trực tuyến của họ lập tức có vai trò như một khoản đầu tư với nhu cầu lặp lại tích hợp sẵn. Cộng đồng không còn đơn thuần là người xem mà trực tiếp đầu tư tài chính (và cảm xúc) vào nhà sáng tạo đó.

Giới trẻ đang lựa chọn các định dạng truyền thông mới để tiêu thụ tin tức và sự kiện mỗi ngày. Một khi nhận diện thói quen đó rõ hơn, ta có thể tưởng tượng họ sẽ mua token của streamer mình yêu thích (nếu chưa phải ngay, thì khi đủ điều kiện hoặc nhận ra giá trị). Trong mô hình khuyến khích mới này, token của những nhà sáng tạo hàng đầu hoàn toàn có thể đạt mức định giá vượt các doanh nghiệp công nghệ truyền thống. Nhà đầu tư và nhà giao dịch không chỉ mua dòng tiền đơn thuần: họ đang mua quyền tiếp cận văn hóa, bản sắc và cộng đồng.

Kịch bản kể trên không phải viễn tưởng. Đầu năm nay, Tổng thống Donald Trump, vừa thắng cử và tung ra $TRUMP memecoin, đã mời 220 người nắm giữ hàng đầu dự tiệc gala do ông chủ trì; 25 người đứng đầu còn được tham quan Nhà Trắng VIP và dự tiệc riêng cùng Tổng thống. Nhóm này đã chi gần $150 triệu để lấy vị trí. Chỉ riêng thông báo đã khiến giá token tăng hơn 50%. Dù nghe có vẻ phi lý, thực tế đó chứng minh quyền sở hữu token mang lại cả lợi ích tài chính lẫn quyền tiếp cận xã hội thực sự. Nói cách khác, tầm nhìn về việc token gắn với phát trực tuyến trở thành chuẩn văn hóa mà Pump theo đuổi đang được hiện thực hóa ở tầng cao nhất của giới chính khách và nghệ sĩ.

Giới phê bình bỏ lỡ một điều: Pump đang chuyên nghiệp hóa khía cạnh tài chính của sự kiện theo cách thể thao từng chuyên nghiệp hóa sức mạnh thể chất, esports chuyên nghiệp hóa kỹ năng số. Trong thời đại siêu tài chính hóa, giao dịch vừa mô phỏng nghệ thuật, nghệ thuật cũng mô phỏng giao dịch. Sụp đổ không phải dấu chấm hết, mà là cao trào của câu chuyện. “Rug” không còn là kết thúc sự nghiệp, mà là nghi lễ tạo nên “huyền thoại phản diện”. Rủi ro, thua lỗ không còn là lỗi hệ thống mà biến thành nội dung, từ đó tạo ra văn hóa và lan truyền.

Token sẽ tiến hóa từ vật thể đầu cơ thành công cụ xây dựng lòng trung thành, quản trị quyền truy cập, thương mại và cộng đồng. Giống như TikTok tích hợp mua sắm vào giải trí, Pump sẽ gắn sự kiện vào đầu cơ; ranh giới giữa tham gia tài chính và văn hóa sẽ biến mất. Khán giả không còn xem xa cách trên khán đài, họ đứng ngay sát sân cổ vũ. Lượt xem tiến hóa thành kinh tế vi mô riêng: tổ chức quỹ, phối hợp mua lại và quản lý tài sản chung với mức độ cẩn trọng hoặc liều lĩnh khác nhau.

Con người luôn biểu thị giá trị qua biểu diễn. Đế chế La Mã có đấu sĩ, kỷ nguyên công nghiệp có vận động viên, thời số hóa có game thủ. Thời đại tài chính sẽ tiếp tục tôn vinh nhà giao dịch lên bục cao nhất. Trong đấu trường mới, không còn ranh giới giữa người xem và người tham gia. Xem một nhà giao dịch đồng nghĩa ngay lập tức tham gia giao dịch chỉ bằng một cú nhấp chuột. “Bản tổng hợp điểm nổi bật” không còn dành cho pha ném rổ hay màn diễn xuất xuất sắc; nó sẽ được chia sẻ kèm biểu đồ parabol, chuỗi thanh lý, hoặc cú mua lại làm biến động giá token ngay tức thì. Tài chính không còn bị động, mà chủ động điều khiển cuộc chơi.

Sự phi lý và nhảm nhí đều mang tính chủ quan. Một mô hình tồn tại càng lâu thì càng được chấp nhận rộng rãi. Bài học lịch sử: những thứ tưởng vô dụng ban đầu lại tiềm ẩn khả năng chuyển hóa mạnh mẽ. Mạng xã hội từng là món đồ chơi trước khi thành hạ tầng văn hóa. Hẹn hò trực tuyến từng bị chế giễu rồi thành thói quen hàng ngày. Với một số người, token của nhà sáng tạo chỉ là “tiếng ồn vô nghĩa”, nhưng rồi giới hoài nghi sẽ đặt câu hỏi tại sao không nhận ra sự chuyển dịch sớm hơn.

Pump không chỉ gắn đầu cơ vào phát trực tuyến, mà còn có thể tái cấu trúc mối quan hệ giữa nhà sáng tạo, khán giả và dòng tiền thành hệ sinh thái vừa tự duy trì vừa mở rộng. Nội dung tạo cầu, cầu tạo mua lại, mua lại tạo văn hóa, văn hóa tạo thêm nội dung. Vòng quay tăng trưởng đã hoàn thiện.

Tiền đã là văn hóa. Pump là nền tảng đầu tiên công khai khẳng định điều đó và xây dựng nền móng cho sự mở rộng của nó. “Bản tổng hợp điểm nổi bật” của thập kỷ tới sẽ là biểu đồ giá.

Việc đánh giá phát trực tuyến của Pump là trào lưu chóng tàn hoặc không thể bền lâu là điều dễ xảy ra. Tuy nhiên, nhìn vào các số liệu thực tế của Pump (doanh thu, phân phối các hạng mục phát trực tuyến, tăng trưởng người xem hoạt động hàng ngày ...) sẽ thấy có điều đáng để xem xét kỹ hơn. Nếu bạn đọc đến đây mà còn hoài nghi, hãy thử tạm gác nghi ngờ, tạm tin vào khả năng và hình dung vài năm tới thế giới sẽ ra sao. Nhiều người trong cộng đồng tiền mã hóa vẫn bàn mãi về siêu tài chính hóa, khiến bạn tin rằng đó là xu thế không thể đảo ngược.

Đây chính là siêu tài chính hóa hiện hữu. Với sự bùng nổ cuối tuần qua, “cửa sổ Overton” đã thay đổi. Thật khó hình dung streamer phải tiếp tục phụ thuộc nền tảng như Twitch hay Kick để phát sóng. Có lẽ thế hệ doanh nhân mới sẽ chớp thời cơ kết hợp phát trực tuyến và token của nhà sáng tạo thành động cơ vừa có giá trị tài chính vừa mang ý nghĩa văn hóa. Chúng ta đang chứng kiến chủ nghĩa tư bản tăng tốc: nơi giải trí và đầu tư cùng chung một sân khấu.

Ranh giới giữa khán giả và người sở hữu cổ phần đã bắt đầu mờ đi. Điều tưởng phi lý mới được thử nghiệm một tuần đã tạo ra số liệu “không tưởng”. Càng về sau sẽ càng rõ ràng hơn. Pump không phát minh phát trực tuyến, nhưng sẽ đẩy định dạng này đến cực hạn hợp lý. Bước đi của Pump vào phát trực tuyến có thể đưa nền tảng này lên vị trí trung tâm văn hóa.

Không nhất thiết phải đồng thuận hay tham gia, nhưng rõ ràng Pump đang mở ra góc nhìn về một tương lai tất yếu. Đừng để cảm xúc cá nhân cản trở việc nhận diện sự thay đổi — vốn thường diễn ra nhanh hơn mọi dự đoán.

Lưu ý pháp lý:

1. Bài viết này được đăng lại từ [VelvetMilkman]. Mọi bản quyền thuộc về tác giả gốc [VelvetMilkman]. Nếu có phản hồi về việc đăng lại, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn để được xử lý nhanh chóng.
2. Miễn trừ trách nhiệm: Các quan điểm, nhận định trong bài viết chỉ đại diện tác giả, không phải lời khuyên đầu tư dưới bất kỳ hình thức nào.
3. Bản dịch sang các ngôn ngữ khác do đội ngũ Gate Learn thực hiện. Nếu không có sự cho phép, nghiêm cấm sao chép, phân phối hoặc đạo văn bản dịch.