Vadeli İşlemler Yeni Başlayanlar Rehberi: Karmaşık Terimleri Açıklıyoruz

Futures’a yeni başlayan arkadaşlar genellikle çeşitli terimlerle kafası karışıyor—sürekli vadeli işlemler, fonlama oranı, zorunlu tasfiye… Bu kelimeler kulağa ürkütücü gelebilir. Aslında bu kavramları netleştirince işlem yapmak çok daha kolay olur.

Ekranda Göreceğiniz Şeyler

Sürekli vadeli işlem sözleşmesi (Perpetual Contract), vadesi olmayan bir sözleşmedir; zorunlu tasfiye edilmediğiniz sürece pozisyonunuz açık kalabilir. Geleneksel vadeli işlemler gibi sabit bir teslim tarihi yoktur.

Fonlama oranı, long (alım) ve short (satış) pozisyonlar arasındaki karşılıklı ödemedir. Piyasa yükselirken genellikle long’cu sayısı daha fazla olur ve onlar short’çulara ödeme yapmak zorunda kalır, tersi durumda da aynısı geçerlidir. Fonlama oranının pozitif mi negatif mi olduğuna bakmak, piyasa duyarlılığını anlamanıza yardımcı olur.

Emir Vermeden Önce Bilmeniz Gerekenler

Kâr al / Zarar durdur (TP/SL) en kullanışlı olanıdır—hedef fiyatı ve stop-loss fiyatını ayarlarsınız, fiyat oraya geldiğinde pozisyon otomatik kapatılır, sürekli ekrana bakmak gerekmez.

Limit emir ve Piyasa emri arasındaki fark: Limit emir, belirlediğiniz fiyattan gerçekleşmesini beklersiniz, gerçekleşmeyebilir; Piyasa emri ise mevcut en iyi fiyattan anında gerçekleşir ama kayma (slippage) olabilir.

Kaldıraç modu iki çeşittir:

• Izole: Her pozisyona ayrı sermaye atanır, bir pozisyon patlarsa sadece o kısım kaybedilir.
• Cross: Tüm pozisyonlar aynı sermaye havuzunu paylaşır, herhangi bir pozisyon patlarsa diğerlerini de etkileyebilir.

Risk Bilinci Çok Önemli

Zorunlu tasfiye, teminatınız pozisyonu sürdürecek kadar yeterli olmadığında gerçekleşir. Sistem, endeks fiyatını (birden fazla büyük borsanın fiyatlarının ağırlıklı ortalamasıyla hesaplanır) baz alarak pozisyonunuzun tasfiye edilip edilmeyeceğine karar verir.

PNL ikiye ayrılır: Gerçekleşmemiş kâr/zarar (pozisyonunuz açıkken görünen kâr/zarar) ve gerçekleşmiş kâr/zarar (gerçekten kazandığınız veya kaybettiğiniz para).

Yeni başlayanlar için en iyisi önce Demo işlemler ile pratik yapmak, arayüze ve mekanizmaya alıştıktan sonra gerçek paraya geçmektir. Futures’ta risk büyüktür; ama temel kavramları iyi anlarsanız patlama (likidasyon) riskini ciddi şekilde azaltabilirsiniz.

Küçük İpucu: Kaldıracı körü körüne takip etmeyin, 3x’e kadar olan kaldıraç daha güvenli. Fonlama oranı yüksekse ekstra dikkatli olun, bu piyasa duyarlılığının aşırıya kaçtığını gösterir.