ETH gerçekten bitiyor mu? Kripto camiasında bu konu uzun süredir tartışılıyor.

Question

Son zamanlarda kripto piyasasında yine bir sürü insan “ETH öldü” demeye başladı, özellikle de Solana son zamanlarda aşırı popüler olunca birçok ETH yatırımcısının içi rahat etmiyor. Ama bizim verilerle konuşmamız lazım.

ETH’e Yöneltilen En Sert Eleştiriler

1. Fiyat Performansı Gerçekten Zayıf

BTC bu döngüde coştu, peki ya ETH? ETH/BTC oranı son 5 yılın en düşük seviyesine indi. Uzun vadeli tutanlar kendini resmen “zarara uğramış” hissediyor. Fiyat grafiğine bakınca, herkesin aklında aynı soru: ETH daha gider mi?

2. Layer 2’nin “Vampir Saldırısı”

Arbitrum, Optimism, Base gibi L2’ler günlük işlem sayısında ana zinciri solladı, ama alınan işlem ücretlerinin büyük bölümü ETH ana zincirine geri dönmüyor. Bazıları buna “kan emicilik” diyor—L2’ler ETH’nin güvenliğini kullanıyor ama ETH’ye kâr sağlamıyor. Bu mantıkta gerçekten bir sorun var.

3. Yüksek İşlem Ücreti Hala Çözülmedi

Uzun zamandır ölçeklenme konuşuluyor ama ETH ana zinciri yoğunlaşınca gas ücretleri hâlâ uçuyor. Sıradan kullanıcılar uzaklaşıyor, büyük hacimli işlemler ana zincirin gerçek müşterisi haline geliyor—bu, kapsayıcı bir ödeme katmanı değil.

4. Solana, Sui gibi Yeni Zincirler Direkt Üstünlük Kuruyor

Solana daha hızlı, işlem ücreti kuruşlar seviyesinde, yüksek frekanslı işlemler sorunsuz. Yeni coin’ler de Solana’da çıkıyor. Gözü açık olan herkes görüyor: Kullanıcılar oy veriyor, daha ucuz olanı seçiyorlar.

Ama ETH Gerçekten Öldü mü? Veriler “Hayır” Diyor

Piyasa Değeri Hâlâ İkinci Sırada

ETH piyasa değeriyle kripto paralarda ikinci sırada. Kurumsal yatırımcılar da portföylerinde tutuyor—Spot ETF onaylandıktan sonra ana akım para da girdi. Bu, ölecek bir proje gibi görünmüyor.

DeFi Hâlâ ETH’nin Egemenliğinde

DeFi ekosistemindeki fonların %63’ü ETH üzerinde kilitli. Bunlar ciddi para ve güçlü oyuncular, rastgele yatırım yapmazlar. Bu neyi gösteriyor? ETH’nin güvenliği ve istikrarı diğer zincirlere göre daha inandırıcı.

Geliştiriciler Kaçmadı

ETH üzerinde 1200’den fazla proje çalışıyor, geliştirici topluluğu da büyüyor. En önemlisi, yeni katılan geliştiricilerin %56’sı L2 projelerinde—bu, ETH’den kaçış değil, ETH ekosisteminde yükseltme anlamına geliyor.

Doğrulayıcı Düğüm Sayısı En Yüksek

ETH ağını koruyan 1 milyondan fazla doğrulayıcı düğüm var. Bu merkeziyetsizlik seviyesi başka hiçbir zincirde yok. Güvenlik konusunda ETH hâlâ zirvede.

ETH’nin Gerçek Sıkıntıları

1. Takvim Sürekli Gecikiyor

Pectra, Fusaka, sharding gibi yükseltmeler yolda ama her biri beklenen tarihten geç kalıyor. Vaat edilen ölçeklenebilirlik çözümleri hâlâ tam anlamıyla hayata geçmedi.

2. Toplulukta Zihniyet Ayrışması

Çekirdek geliştiriciler merkeziyetsizliği korumak istiyor ama kullanıcılar ucuz ve hızlı işlem istiyor. Bu iki talep çatışıyor, Ethereum Vakfı da son dönemde strateji değiştiriyor.

3. Rakipler Gerçekten Zayıf Değil

Solana sadece pazarlamada iyi değil, mimari olarak da yenilikçi. Yeni zincirler ETH’nin sıkıntılarından ders çıkarıp daha radikal tasarımlar yapıyor.

Yatırım Açısından Bakış

Açıkçası, ETH şu anda bir “fiyat/performans” meselesi:

Olumlu Yanlar: Piyasa konumu, DeFi savunma hattı, kurumsal onay, devam eden teknik yükseltmeler
Riskler: Fiyat performansı düşük, L2’ler trafik çekiyor, ölçeklenme takvimi güvenilmez, düzenleyici belirsizlik

Uzun vadeli yatırımcıysan, ETH portföyde yer alabilir. Ama hepsini yatırmak riskli, çünkü bu sektörde yenilik çok hızlı ilerliyor, bir anda yeni bir proje öne geçebilir.

Sonuç

“ETH öldü” demek aşırıya kaçmak olur. ETH’nin sorunları ciddi ama piyasa değeri, DeFi hakimiyeti, geliştirici aktivitesi gibi somut göstergelere bakınca, bu ölecek bir proje değil, optimizasyon ve yükseltme dönemine giren bir ağabey.

Asıl mesele ETH’nin yaşayıp yaşamadığı değil, yeni nesil zincirlerin inovasyon hızını yakalayıp yakalayamayacağı. Eğer Pectra gibi yükseltmeler gas ücretini ciddi şekilde düşürebilirse, ETH’nin hikayesi daha bitmedi demektir. Aksi takdirde ana zincir sorunları sürerse, L2’lerin başarısı da başkalarına yarar—bu riske dikkat edilmeli.