İslam Hukuku'na Göre Elektronik Madenciliğin Caizliği Üzerine Bir Fetva: Analitik Bir Çalışma

Dijital para birimlerinin Arap dünyasında geniş bir yayılma yaşaması, İslami hukuk hükümleri açısından meşruiyeti hakkında temel soruları gündeme getirdi. Peki, kripto madenciliği helal mi yoksa haram mı? Dini kurumların ve fakihlerin bu modern meseleye bakışı nedir? Bu makalede, dijital para birimlerinin madenciliği ile ilgili farklı hukuki görüşleri, okuyucunun bütüncül bir dini perspektif oluşturmasını sağlayacak şekilde deliller ve argümanlarla sunuyoruz.

Kripto para birimlerinde e-madencilik nedir?

Kripto madenciliği (Crypto mining), belirli algoritmalara göre blok (Blocks) ekleyerek yeni dijital paraların üretim sürecidir. Madenciler, işlemlerin doğruluğunu kontrol edip bunları dağıtılmış deftere eklerler ve bunun karşılığında dijital para ödülleri alırlar.

Bitcoin, en çok madenciliği yapılan kripto para birimidir. Onun çıkarılması için karmaşık matematiksel denklemlerin çözülmesi ve gelişmiş hesaplama yeteneklerinin kullanılması gerekmektedir. Madencilik sürecine katılmak için madencilerin ya şunlara ihtiyaçları vardır:

1. Yüksek hesaplama gücüne sahip özel cihazlar (ASIC).
2. Ortak hesaplama gücü sağlayan bulut madencilik havuzlarına katılmak.

İslami bir bakış açısıyla e-madenciliğe ilişkin şeriat kararı

Dijital para birimlerinin madenciliğine ilişkin karar, özen gösterilmesi ve yasal olarak köklendirilmesi gereken çağdaş hukuki felaketlerden biridir. Bilim adamlarının ve hukuk akademilerinin bu konudaki görüşleri değişmiştir:

( Kıdemli Akademisyenler Konseyi'nin görüşü

Suudi Arabistan'daki Uluslararası İslam Fıkıh Akademisi, kripto madenciliği konusunda resmi bir toplu fetva yayınlamamıştır, ancak bazı üyeleri bireysel görüşlerini belirtmiştir. Üye Şeyh Abdullah al-Muni, kripto para birimleri ile işlem yapmanın haram olduğunu söylemiştir.

• Mübadelede şarta bağlı olduğu gibi bunları el ele dolaştırmamak.
• Altın veya gümüş kapak eksikliği.
• Tefeci işlemleri dahil etme imkanı.
• İmamın veya vasinin yetkisi olmadan verilir.

El-Ezher'in ) pozisyonu

Azhari alimler, kripto paralar ve kripto madenciliği konusunu çeşitli seminerlerde ve fetvalarda tartıştı ve bu konuda büyük dini ve ekonomik riskler bulunduğuna karar verdiler. Bunların en önemlileri şunlardır:

• İhraç mekanizmasında belirsizlik ve cehalet bulunması.
• Finansal ve hukuki denetimin olmaması.
• Yasadışı işlemlerde kullanılma olasılığı.

Buna göre, El-Ezher, dijital para ile işlem yapmanın veya kripto madenciliği yapmanın mevcut haliyle dinen caiz olmadığını, bunun bireylere ve ekonomiye zarar verebileceği için değerlendirmiştir.

Fetva "İslam Soru-Cevap"

"İslam Soru ve Cevap" sitesi bu konuyu çeşitli fetvalarda ele aldı:

• Önceki bir fetvada, site bitcoin ile işlemlerin riskli ve belirsiz olduğunu düşündüğünü, bu yüzden buna yatırım yapmanın dinen tavsiye edilmediğini belirtmiştir.
• Başka bir fetvada, site kripto paralarla işlem yapmanın şartlarıyla caiz olduğunu belirtti:
  1. Takas sırasında anlık eşleşmeyi kontrol et.

2. Mülkiyetin gerçek olması, sembolik olmaması gerekir.
3. Haram spekülasyonlardan, marj ticaretinden kaçınmak.

Buna göre, kripto madenciliğinin caiz olup olmadığı, belirtilen şeriat şartlarını ne ölçüde karşıladığına bağlıdır.

"İslam Web" sitesi görüşü

"İslam Web" sitesi, bir fetva ile Bitcoin ve kripto para madenciliği alanındaki şirketlerin faaliyetlerinin birçok dini sorunla ilişkili olduğunu belirtti, bunlar arasında:

• Kripto para birimlerinin içtihat uyarlamasında netlik eksikliği: bu bir emtia mı, bir fayda mı yoksa bir finansal varlık mı?
• Keskin fiyat dalgalanmaları riski yüksektir.
• İstikrarsızlık ve güvence eksikliği.

Fetva, İslam İşbirliği Teşkilatı'na bağlı İslam Fıkıh Topluluğu'nun bu konuyu tartıştığını ve nihai dini hükmün daha fazla araştırma ve incelemeye ihtiyaç duyduğuna vardığını belirtti.

Bulut Madenciliğinin İslam Hukukundaki Hükmü

Bulut madenciliğinin kuralı, doğasına ve onu yöneten sözleşmelere göre değişir. El Ezher Üniversitesi İskenderiye'deki Kızlar için İslam ve Arap Araştırmaları Fakültesi tarafından yayınlanan bir çalışma da dahil olmak üzere son Şeriat çalışmaları aşağıdaki ayrıntıyı göstermiştir:

Bulut madenciliği için hüküm, türüne göre

1. Barındırılan veya sanal madencilik:

   • Aletlerin faydası üzerine bir kiralama sözleşmesi olarak kabul edilir.
   • Hükmü: Şer'i sakıncalardan uzak olduğu sürece, tercih edilen görüşe göre caizdir.
   • Şer'i kiralama: Bilinen bir ücretle, meşru bir faydanın kiralanması.

2. Bulut madenciliği Hash Power ### kullanarak ###:

   • Mubahlar üzerindeki işletme şirketine benziyor.
   • Hükmü: Seçilen görüşe göre caizdir, şartıyla şer'i kurallara uyulması.
   • Şeriat şartlandırması: çaba ve kârda bir ortaklık.

( bulut madenciliği için şeriat kuralları

Bulut madenciliği, aşağıdaki şartlar sağlandığında caizdir:

1. Sözleşme türünün )إجارة veya شراكة### ve ayrıntılarının netliği.
2. Finansal yönleri ve beklenen getirileri doğru bir şekilde anlama.
3. Gölgeli hiyerarşik sistemlerden uzak durun.
4. Hizmeti sağlayan şirketin bütünlüğünü ve güvenilirliğini sağlamak.

Bulut madenciliği, şüpheli mekanizmalarla ilişkilendirildiğinde haram hale gelir, örneğin:

• ağ pazarlama piramidi.
• Sözleşmelerde ve getirilerin dağıtımında şeffaflık eksikliği.
• Aşırı belirsizlik veya cehaletin anlaşmazlığa neden olması.

2025'te mevcut olan bulut madenciliği platformları

Müslüman yatırımcıların İslam hukuku ile uyumlu olup olmadığını değerlendirebilecekleri birçok bulut madencilik platformu bulunmaktadır. Aşağıda bunların en öne çıkanlarının karşılaştırması yer almaktadır:

| Platform | Hizmet Türü | Madencilik için Uygun Para Birimleri | Avantajlar | Dezavantajlar | |---------|-------------|-------------------------|--------|--------| | Ana bulut madencilik platformları | Hash gücü kiralama | BTC, LTC BCH, ETC | Kullanım kolaylığı | Yüksek komisyonlar | | Uzun vadeli madencilik şirketleri | Uzun süreli kiralama | BTC, LTC, ETH, alternatif coinler | Para çeşitliliği | Kazançların gecikmesi | | Hash Gücü Kiralama Pazarları | Hash Kiralama Pazarı | Çoğu Kripto Para | Seçim Esnekliği | Fiyat Dalgalanması Riski |

Kripto Paralar Hala ve Haram Arasında: Analitik Bir Bakış

Dijital para birimlerinin elektronik madenciliğine ilişkin yasal durum aşağıdaki noktalarda özetlenebilir:

( Madenciliğin izin verilebilirliği lehine görüşler

Bazı bilim adamları, aşağıdakilere dayanarak e-madenciliğe izin verildiğini düşünmektedir:

• Gerçek bir hizmeti temsil eder, ) ağındaki işlemleri ### belirli bir ücret karşılığında doğrulama.
• Kripto madenciliği olarak uyarlanabilir, burada madenci bir ödül karşılığında çaba sarf eder.
• Mubah olan şeylerde çalışmanın aslı, haram olduğuna dair bir delil gelmediği sürece, izin vermektir.

( kripto madenciliği için engelleyici görüşler

Başka bir grup bilim insanı, aşağıdaki nedenlerden dolayı e-madenciliğe izin verilmediğini savunuyor:

• Kripto paraların öz değerinin olmaması ve gerçek varlıklarla ilişkilendirilmemesi.
• Merkezî bir denetleyici kuruluşun olmaması, istikrarı ve adaleti garanti etmez.
• Onlara yatırım yapmakla ilgili yüksek riskler, bu da onları Şeriat tarafından yasaklanan gharar'a götürür.

Elektronik Madencilik İçin Fıkıh Hükümleri Özeti

Bilim insanlarının ve dini kurumların görüşlerini inceledikten sonra, kripto madenciliğinin kendiliğinden haram olmadığı, ancak meşruiyetinin aşağıdaki dini kuralların sağlanmasına bağlı olduğu söylenebilir:

1. İşlem Açıklığı: Madencilik mekanizmasının belirsizlik veya karmaşa olmadan açık ve anlaşılır olması.
2. Faizden kaçınma: Getirilerle ilgili herhangi bir faiz şüphesinden kaçının.
3. Gerçek mülkiyet: Madencinin kripto paraları fiilen ve görünüşte değil, gerçek anlamda sahip olması gerektiği.
4. Projenin Amacı: Madenciliğin amacının meşru bir yatırım olması, yasak spekülasyon olmaması.

Müslüman yatırımcı, Şeriat standartlarına uygun madencilik platformlarını seçerken dikkatli olmalı ve bu alana girmeden önce çağdaş finansal işlemlerin içtihadı konusunda uzmanlaşmış akademisyenlere danışmalıdır.