Vitalik, bir makale yayımlayarak, kamu malları finansmanından daha az bahsedilmesi, açık kaynak finansmanına daha fazla odaklanılması gerektiğini belirtti. "Kamu ürünleri" konusundan "açık kaynak" konusuna geçiş yapmak en iyi seçenek gibi görünüyor. Açık kaynak, "sadece açık kaynak olması yeterli, herhangi bir şey inşa etmek aynı derecede değerlidir" anlamına gelmemelidir; bunun yerine, insanlık için en değerli şeyleri inşa etmek ve açık kaynak yapmak anlamına gelmelidir. Ancak hangi projelerin desteklenmeye değer olduğunu, hangilerinin desteklenmeye değer olmadığını ayırt etmek, kamu ürünleri finansman mekanizmasının ana görevlerinden biridir.
Kamu mallarını kim finanse edecek? Bireysel çıkarlar ile kolektif değerler arasındaki çatışma
Uzun bir zamandır, kamu mallarının (Public Goods) finansmanını nasıl sağlanacağına dair büyük bir ilgi duyuyorum. Eğer bir proje bir milyon insana fayda sağlıyorsa (ve kimin yararlandığını, kimin yararlanmadığını tam olarak belirlemek mümkün değilse), ancak herkes sadece küçük bir fayda elde ediyorsa, muhtemelen hiçbir birey bu projeye finansman sağlamaya gönüllü olmayacaktır, oysa bu proje genel olarak son derece değerli olabilir. "Kamu malları" terimi, ekonomi alanında yüz yılı aşkın bir geçmişe sahiptir. Dijital ekosistemlerde, özellikle merkeziyetsiz dijital ekosistemlerde, kamu malları son derece önemlidir. Aslında, bu alanda insanların yarattığı ürünlerin büyük bir bölümünün kamu malları kapsamına girdiğine dair yeterli sebep vardır. Açık kaynak yazılımlar, kriptografi ve blockchain protokolleri üzerine akademik araştırmalar, kamuya açık ücretsiz eğitim kaynakları vb. hepsi kamu mallarıdır.
1）Terim genişletildiğinde: "Kamusal mallar"ın politik ve sosyal yanlış anlamaları
Ancak, "kamusal mal" (public good) teriminin kendisinde bazı belirgin sorunlar bulunmaktadır.
Kamu tartışmalarında, "kamu malları" terimi sıkça "hükümet tarafından üretilen veya sağlanan mallar" anlamında kullanılmaktadır, oysa bu mallar ekonomik açıdan kamu malı özelliklerine sahip olmayabilir. Bu kullanım, kamu mallarına dair yanlış anlamaları beraberinde getirerek, insanların kamu mallarını değerlendirmesinin artık projenin kendisinin nitelik veya özelliklerine değil, daha çok bu projeyi kimin inşa ettiği veya inşaatçının kendini beyan ettiği niyete bağlı olmasına sebep olmuştur.
İnsanlar genel olarak, kamu mallarının finansman sürecinin katı bir yapıya sahip olmadığını ve "toplumsal bekleyiş yanlılığı"na (social desirability bias) kolayca maruz kaldığını düşünmektedir - yani projelerin ne kadar finanse edileceği, toplumun beklentilerine ne kadar uygun olduğuna bağlıdır, gerçek nesnel değerine değil. Bunun yanı sıra, bu mekanizma genellikle sosyal PR'de avantaj elde eden içsel kişilere yarar sağlamaktadır.
Bana göre, yukarıda belirtilen iki sorun aslında birbirleriyle bağlantılıdır: "kamu malları" teriminin toplumsal kamuoyunca bu kadar kolay kullanılabilmesinin büyük bir nedeni, "kamu malları" tanımının aşırı genişletilmesidir.
Twitter'da "building a public good" (kamu malı inşa etmek) ifadesini aradığımda gördüğüm bazı arama sonuçları şunlardır:
Eğer aşağı kaydırmaya devam ederseniz, birçok projenin kendilerini tanıtmak için "Bir kamu malı inşa ediyoruz" gibi tanımlamalar kullandığını göreceksiniz.
Burada belirli bazı projeleri eleştirmek istemiyorum; yukarıda bahsedilen bu projeleri aslında pek iyi tanımıyorum, belki de gerçekten çok iyidirler. Ancak sorun şu ki, yukarıda örnek verilen iki proje de kendi bağımsız token'larına sahip ticari projelerdir. Bir ticari proje olarak herhangi bir sorun yokken, kendi token'ını çıkarmak da genellikle yanlış değildir. Ancak "kamusal mal" kavramının aşırı kullanılmasıyla, bugün bu terim sıklıkla yalnızca "proje"nin kendisini temsil ettiğinde, bu durum bazı sorunları işaret ediyor.
Kamu Mallarından Açık Kaynağa: Terimlerin Değişimi ve Kavramların Netleştirilmesi
"Kamu Malları" (Public Goods) teriminin bir alternatifi olarak, "Açık Kaynak" (Open Source) kavramını düşünmeye çalışabiliriz.
Dijital kamu mallarına ait çok tipik ve açıkça tanımlanmış bazı örneklere göz attığınızda, hepsinin ortak bir özelliği olduğunu göreceksiniz - hepsi açık kaynaklıdır. Örneğin:
● Akademik düzeyde blok zinciri ve kriptografi protokolleri araştırması;
● Dokümanlar, öğretici kaynaklar;
● Açık kaynak yazılım (örneğin Ethereum istemcisi, yazılım kütüphaneleri vb.).
Diğer bir açıdan bakıldığında, açık kaynak projeleri varsayılan olarak kamu malları niteliğine sahip gibi görünüyor. Elbette bazı karşı örnekler öne sürebilirsiniz: Eğer tamamen kişisel iş akışım için özelleştirilmiş bir yazılım yazdıysam ve bunu GitHub'da yayınladıysam, bu projenin yarattığı değerin büyük bir kısmı muhtemelen hala kişisel olarak bende kalacak. Ancak en azından "bu yazılımı açık kaynak yapmak" eylemi (bunu kapalı kaynak yapmak veya özel hale getirmekle karşılaştırıldığında) gerçekten bir kamu malı oluşturmaktadır ve çok geniş faydalar sağlamaktadır.
"Açık Kaynak" teriminin önemli bir avantajı, açık ve geniş çapta kabul gören bir tanıma sahip olmasıdır. Özgür Yazılım Vakfı'nın (FSF) özgür yazılım tanımı ve Açık Kaynak Geliştiricileri Derneği'nin (OSI) açık kaynak tanımı, onlarca yıldır varlığını sürdürmekte ve her ikisi de tam bir uzlaşma ile karşılanmaktadır. Aynı zamanda, bu tanımları yazılım dışındaki diğer alanlara (örneğin yazım, akademik araştırmalar vb.) uzatmak oldukça doğaldır.
Kripto para (Crypto) alanında, uygulamanın kendisinin doğasında bulunan durumlu (Stateful) ve çoklu katılımcı özellikleri nedeniyle, bu özellik bazı yeni merkezi riskler ve kontrol vektörleri getirmektedir. Bu nedenle, mevcut tanımın üzerine belirli bir genişletme yapmamız gerektiğine inanıyoruz. Örneğin, bazı yeni standartlar veya testler eklemek gibi:
● Açık standartlar (open standards)
● "İçeriden Saldırı Testi" (insider attack test)
● "Testten çekilme" (walkaway test)
Bu uzantılar, FSF ve OSI'nin tanımları üzerinde, kripto alanının gerçek ihtiyaçlarına daha iyi uyum sağlamak için tasarlanmıştır.
Peki, "Açık Kaynak" (Open Source) ile "Kamu Malları" (Public Goods) arasında gerçekten ne fark var?
Öncelikle bazı AI örnekleri üzerinden analiz yapmayı deneyebiliriz:
Kamusal malların genişletilmesi: "Açık kaynak" fiziksel yönetim alanını nasıl kapsar
Ben şahsen, bazı açık kaynaklı ancak belirli bir katılım eşiği olan projelerin kamu malı kategorisi dışına çıkarılmasını savunan ilk kategoriye katılmıyorum. Bir projenin giriş eşiği yüksek olsa bile, bu onun kamu malı olmadığı anlamına gelmez; aynı zamanda, işletmelerin projeden fayda sağlaması, onun kamu malı niteliğini engellemez. Ayrıca, bir proje kendisi kamu malı olabilir, ancak etrafındaki bazı ürünler veya hizmetler hala özel olabilir.
İkinci durum daha fazla dikkat gerektirmektedir. Öncelikle, yukarıda verilen beş örneğin tamamının fiziksel alan içindeki nesneler olduğunu ve dijital alanın dışında olduğunu belirtmek gerekir. Bu nedenle, dijital kamu malları alanına genişlemek istiyorsak, bu örnekler "açık kaynak" kavramını sınırlamak için bir neden olamaz.
Ancak, fiziksel alandaki kamusal malları kapsamak istiyorsak ne yapmalıyız? Kripto alanında bile, sadece dijital alanla sınırlı kalmayan fiziksel alan nesnelerinin yönetimi konusunda bir tutku vardır. Bir anlamda, "ağ özerklikleri" (network states) kavramının temel fikri, fiziksel dünya nesnelerinin daha iyi yönetimi ve idaresini sağlamaktır.
Kamu altyapısının küresel tanıtımının sonu - - Açık kaynak
Burada bir sonuç çıkarabiliriz:
Bölgesel düzeyde yukarıda belirtilen fiziksel kamu mallarını (örneğin, altyapı inşası) hem açık kaynak modeliyle hem de kapalı kaynak modeliyle sağlamak mümkün olsa da, bu hedefleri küresel ölçekte etkili bir şekilde gerçekleştirmek istediğimizde genellikle gerçek anlamda "açık kaynak" olmadan yapamıyoruz. En tipik örneklerden biri "hava temizleme"dir: Dünya genelinde, insanların daha temiz havaya daha kolay erişmelerine yardımcı olan birçok araştırma ve geliştirme çalışması (bunların çoğu açık kaynaklıdır) bulunmaktadır.
Açık kaynak modeli, herhangi bir kamu altyapısının küresel ölçekte daha kolay ve daha verimli bir şekilde tanıtılmasını ve dağıtılmasını sağlar. Elbette, yerel düzeyde fiziksel altyapıyı etkili bir şekilde sağlama nasıl yapılacağı hala önemli bir sorundur, ancak bu sorun sadece demokratik yönetim toplulukları için değil, aynı zamanda kurumsal yönetim senaryoları için de geçerlidir.
"Savunma" kamu malı haline geldiğinde: Açık ve kapalı kaynaklar arasındaki ahlaki değerlendirmeler
Savunma oldukça özel bir durumdur, bu nedenle savunma ile ilgili olarak aşağıdaki görüşleri sunuyorum:
Eğer bir ulusal güvenlik amacıyla geliştirilmiş bir proje, sizi gönül rahatlığıyla açık kaynak yapmaya ikna edemiyorsa, bu proje yerel veya ulusal ölçekte kamu malı olabilir, ancak küresel ölçekte muhtemelen kamu malı değildir. En tipik örnek, silah teknolojisindeki yeniliklerdir. Savaş sırasında, bazen bir tarafın belirgin şekilde daha güçlü bir ahlaki gerekçeye sahip olduğu durumlar vardır; bu da o tarafın saldırı kapasitesini artırmanın makul olduğu anlamına gelir, ancak genel olarak askeri kapasiteyi artıran teknolojik yenilikler dünyayı daha iyi hale getirmeyecektir. Küresel ölçekte gerçekten kamu malı olabilecek savunma projeleri (yani açık kaynak olabilen istisna durumları), genellikle gerçek anlamda "savunmacı" yeteneklerdir. Örneğin, merkeziyetsiz tarım, elektrik veya internet altyapısı gibi teknolojiler, kriz ortamlarında insanların temel gıda tedarikini, günlük işleyişlerini ve iletişim bağlantılarını sürdürmelerine yardımcı olabilir.
Açık kaynağın gerçek anlamı: Tüm insanlık için ortak değer yaratmak
Bu nedenle, bu noktada, odak noktasını "kamu malları" (Public Goods) yerine "açık kaynak" (Open Source) olarak değiştirmek daha iyi bir seçenek olabilir. Elbette bu, her açık kaynak projesinin aynı değere sahip olduğu anlamına gelmez; asıl anlam, insanlık için en faydalı projeleri geliştirmeli ve açık kaynak hale getirmeliyiz.
Ancak, hangi projelerin desteklenmeye değer olduğu ve hangi projelerin desteklenmeye değer olmadığı sorusu, kendisi, mevcut kamu malı fonlama mekanizmalarının çözmesi gereken temel bir sorundur ve bu nokta çoktan insanların bir konsensüs haline gelmiştir.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
Vitalik Blog: Açık Kaynak ile Kamu Mallarının Yerine Geçmek ve Tüm İnsanlık için Paylaşılan Değerler Yaratmak
Yazar | Vitalik
Derleme | Wu Blockchain'i Anlatıyor
Orijinal bağlantı:
Vitalik, bir makale yayımlayarak, kamu malları finansmanından daha az bahsedilmesi, açık kaynak finansmanına daha fazla odaklanılması gerektiğini belirtti. "Kamu ürünleri" konusundan "açık kaynak" konusuna geçiş yapmak en iyi seçenek gibi görünüyor. Açık kaynak, "sadece açık kaynak olması yeterli, herhangi bir şey inşa etmek aynı derecede değerlidir" anlamına gelmemelidir; bunun yerine, insanlık için en değerli şeyleri inşa etmek ve açık kaynak yapmak anlamına gelmelidir. Ancak hangi projelerin desteklenmeye değer olduğunu, hangilerinin desteklenmeye değer olmadığını ayırt etmek, kamu ürünleri finansman mekanizmasının ana görevlerinden biridir.
Kamu mallarını kim finanse edecek? Bireysel çıkarlar ile kolektif değerler arasındaki çatışma
Uzun bir zamandır, kamu mallarının (Public Goods) finansmanını nasıl sağlanacağına dair büyük bir ilgi duyuyorum. Eğer bir proje bir milyon insana fayda sağlıyorsa (ve kimin yararlandığını, kimin yararlanmadığını tam olarak belirlemek mümkün değilse), ancak herkes sadece küçük bir fayda elde ediyorsa, muhtemelen hiçbir birey bu projeye finansman sağlamaya gönüllü olmayacaktır, oysa bu proje genel olarak son derece değerli olabilir. "Kamu malları" terimi, ekonomi alanında yüz yılı aşkın bir geçmişe sahiptir. Dijital ekosistemlerde, özellikle merkeziyetsiz dijital ekosistemlerde, kamu malları son derece önemlidir. Aslında, bu alanda insanların yarattığı ürünlerin büyük bir bölümünün kamu malları kapsamına girdiğine dair yeterli sebep vardır. Açık kaynak yazılımlar, kriptografi ve blockchain protokolleri üzerine akademik araştırmalar, kamuya açık ücretsiz eğitim kaynakları vb. hepsi kamu mallarıdır.
1）Terim genişletildiğinde: "Kamusal mallar"ın politik ve sosyal yanlış anlamaları
Ancak, "kamusal mal" (public good) teriminin kendisinde bazı belirgin sorunlar bulunmaktadır.
Kamu tartışmalarında, "kamu malları" terimi sıkça "hükümet tarafından üretilen veya sağlanan mallar" anlamında kullanılmaktadır, oysa bu mallar ekonomik açıdan kamu malı özelliklerine sahip olmayabilir. Bu kullanım, kamu mallarına dair yanlış anlamaları beraberinde getirerek, insanların kamu mallarını değerlendirmesinin artık projenin kendisinin nitelik veya özelliklerine değil, daha çok bu projeyi kimin inşa ettiği veya inşaatçının kendini beyan ettiği niyete bağlı olmasına sebep olmuştur.
İnsanlar genel olarak, kamu mallarının finansman sürecinin katı bir yapıya sahip olmadığını ve "toplumsal bekleyiş yanlılığı"na (social desirability bias) kolayca maruz kaldığını düşünmektedir - yani projelerin ne kadar finanse edileceği, toplumun beklentilerine ne kadar uygun olduğuna bağlıdır, gerçek nesnel değerine değil. Bunun yanı sıra, bu mekanizma genellikle sosyal PR'de avantaj elde eden içsel kişilere yarar sağlamaktadır.
Bana göre, yukarıda belirtilen iki sorun aslında birbirleriyle bağlantılıdır: "kamu malları" teriminin toplumsal kamuoyunca bu kadar kolay kullanılabilmesinin büyük bir nedeni, "kamu malları" tanımının aşırı genişletilmesidir.
Twitter'da "building a public good" (kamu malı inşa etmek) ifadesini aradığımda gördüğüm bazı arama sonuçları şunlardır:
Eğer aşağı kaydırmaya devam ederseniz, birçok projenin kendilerini tanıtmak için "Bir kamu malı inşa ediyoruz" gibi tanımlamalar kullandığını göreceksiniz.
Burada belirli bazı projeleri eleştirmek istemiyorum; yukarıda bahsedilen bu projeleri aslında pek iyi tanımıyorum, belki de gerçekten çok iyidirler. Ancak sorun şu ki, yukarıda örnek verilen iki proje de kendi bağımsız token'larına sahip ticari projelerdir. Bir ticari proje olarak herhangi bir sorun yokken, kendi token'ını çıkarmak da genellikle yanlış değildir. Ancak "kamusal mal" kavramının aşırı kullanılmasıyla, bugün bu terim sıklıkla yalnızca "proje"nin kendisini temsil ettiğinde, bu durum bazı sorunları işaret ediyor.
"Kamu Malları" (Public Goods) teriminin bir alternatifi olarak, "Açık Kaynak" (Open Source) kavramını düşünmeye çalışabiliriz.
Dijital kamu mallarına ait çok tipik ve açıkça tanımlanmış bazı örneklere göz attığınızda, hepsinin ortak bir özelliği olduğunu göreceksiniz - hepsi açık kaynaklıdır. Örneğin:
● Akademik düzeyde blok zinciri ve kriptografi protokolleri araştırması;
● Dokümanlar, öğretici kaynaklar;
● Açık kaynak yazılım (örneğin Ethereum istemcisi, yazılım kütüphaneleri vb.).
Diğer bir açıdan bakıldığında, açık kaynak projeleri varsayılan olarak kamu malları niteliğine sahip gibi görünüyor. Elbette bazı karşı örnekler öne sürebilirsiniz: Eğer tamamen kişisel iş akışım için özelleştirilmiş bir yazılım yazdıysam ve bunu GitHub'da yayınladıysam, bu projenin yarattığı değerin büyük bir kısmı muhtemelen hala kişisel olarak bende kalacak. Ancak en azından "bu yazılımı açık kaynak yapmak" eylemi (bunu kapalı kaynak yapmak veya özel hale getirmekle karşılaştırıldığında) gerçekten bir kamu malı oluşturmaktadır ve çok geniş faydalar sağlamaktadır.
"Açık Kaynak" teriminin önemli bir avantajı, açık ve geniş çapta kabul gören bir tanıma sahip olmasıdır. Özgür Yazılım Vakfı'nın (FSF) özgür yazılım tanımı ve Açık Kaynak Geliştiricileri Derneği'nin (OSI) açık kaynak tanımı, onlarca yıldır varlığını sürdürmekte ve her ikisi de tam bir uzlaşma ile karşılanmaktadır. Aynı zamanda, bu tanımları yazılım dışındaki diğer alanlara (örneğin yazım, akademik araştırmalar vb.) uzatmak oldukça doğaldır.
Kripto para (Crypto) alanında, uygulamanın kendisinin doğasında bulunan durumlu (Stateful) ve çoklu katılımcı özellikleri nedeniyle, bu özellik bazı yeni merkezi riskler ve kontrol vektörleri getirmektedir. Bu nedenle, mevcut tanımın üzerine belirli bir genişletme yapmamız gerektiğine inanıyoruz. Örneğin, bazı yeni standartlar veya testler eklemek gibi:
● Açık standartlar (open standards)
● "İçeriden Saldırı Testi" (insider attack test)
● "Testten çekilme" (walkaway test)
Bu uzantılar, FSF ve OSI'nin tanımları üzerinde, kripto alanının gerçek ihtiyaçlarına daha iyi uyum sağlamak için tasarlanmıştır.
Peki, "Açık Kaynak" (Open Source) ile "Kamu Malları" (Public Goods) arasında gerçekten ne fark var?
Öncelikle bazı AI örnekleri üzerinden analiz yapmayı deneyebiliriz:
Ben şahsen, bazı açık kaynaklı ancak belirli bir katılım eşiği olan projelerin kamu malı kategorisi dışına çıkarılmasını savunan ilk kategoriye katılmıyorum. Bir projenin giriş eşiği yüksek olsa bile, bu onun kamu malı olmadığı anlamına gelmez; aynı zamanda, işletmelerin projeden fayda sağlaması, onun kamu malı niteliğini engellemez. Ayrıca, bir proje kendisi kamu malı olabilir, ancak etrafındaki bazı ürünler veya hizmetler hala özel olabilir.
İkinci durum daha fazla dikkat gerektirmektedir. Öncelikle, yukarıda verilen beş örneğin tamamının fiziksel alan içindeki nesneler olduğunu ve dijital alanın dışında olduğunu belirtmek gerekir. Bu nedenle, dijital kamu malları alanına genişlemek istiyorsak, bu örnekler "açık kaynak" kavramını sınırlamak için bir neden olamaz.
Ancak, fiziksel alandaki kamusal malları kapsamak istiyorsak ne yapmalıyız? Kripto alanında bile, sadece dijital alanla sınırlı kalmayan fiziksel alan nesnelerinin yönetimi konusunda bir tutku vardır. Bir anlamda, "ağ özerklikleri" (network states) kavramının temel fikri, fiziksel dünya nesnelerinin daha iyi yönetimi ve idaresini sağlamaktır.
Kamu altyapısının küresel tanıtımının sonu - - Açık kaynak
Burada bir sonuç çıkarabiliriz:
Bölgesel düzeyde yukarıda belirtilen fiziksel kamu mallarını (örneğin, altyapı inşası) hem açık kaynak modeliyle hem de kapalı kaynak modeliyle sağlamak mümkün olsa da, bu hedefleri küresel ölçekte etkili bir şekilde gerçekleştirmek istediğimizde genellikle gerçek anlamda "açık kaynak" olmadan yapamıyoruz. En tipik örneklerden biri "hava temizleme"dir: Dünya genelinde, insanların daha temiz havaya daha kolay erişmelerine yardımcı olan birçok araştırma ve geliştirme çalışması (bunların çoğu açık kaynaklıdır) bulunmaktadır.
Açık kaynak modeli, herhangi bir kamu altyapısının küresel ölçekte daha kolay ve daha verimli bir şekilde tanıtılmasını ve dağıtılmasını sağlar. Elbette, yerel düzeyde fiziksel altyapıyı etkili bir şekilde sağlama nasıl yapılacağı hala önemli bir sorundur, ancak bu sorun sadece demokratik yönetim toplulukları için değil, aynı zamanda kurumsal yönetim senaryoları için de geçerlidir.
Savunma oldukça özel bir durumdur, bu nedenle savunma ile ilgili olarak aşağıdaki görüşleri sunuyorum:
Eğer bir ulusal güvenlik amacıyla geliştirilmiş bir proje, sizi gönül rahatlığıyla açık kaynak yapmaya ikna edemiyorsa, bu proje yerel veya ulusal ölçekte kamu malı olabilir, ancak küresel ölçekte muhtemelen kamu malı değildir. En tipik örnek, silah teknolojisindeki yeniliklerdir. Savaş sırasında, bazen bir tarafın belirgin şekilde daha güçlü bir ahlaki gerekçeye sahip olduğu durumlar vardır; bu da o tarafın saldırı kapasitesini artırmanın makul olduğu anlamına gelir, ancak genel olarak askeri kapasiteyi artıran teknolojik yenilikler dünyayı daha iyi hale getirmeyecektir. Küresel ölçekte gerçekten kamu malı olabilecek savunma projeleri (yani açık kaynak olabilen istisna durumları), genellikle gerçek anlamda "savunmacı" yeteneklerdir. Örneğin, merkeziyetsiz tarım, elektrik veya internet altyapısı gibi teknolojiler, kriz ortamlarında insanların temel gıda tedarikini, günlük işleyişlerini ve iletişim bağlantılarını sürdürmelerine yardımcı olabilir.
Bu nedenle, bu noktada, odak noktasını "kamu malları" (Public Goods) yerine "açık kaynak" (Open Source) olarak değiştirmek daha iyi bir seçenek olabilir. Elbette bu, her açık kaynak projesinin aynı değere sahip olduğu anlamına gelmez; asıl anlam, insanlık için en faydalı projeleri geliştirmeli ve açık kaynak hale getirmeliyiz.
Ancak, hangi projelerin desteklenmeye değer olduğu ve hangi projelerin desteklenmeye değer olmadığı sorusu, kendisi, mevcut kamu malı fonlama mekanizmalarının çözmesi gereken temel bir sorundur ve bu nokta çoktan insanların bir konsensüs haline gelmiştir.