Giao dịch tiền điện tử so với giao dịch truyền thống: những điểm khác biệt chính và đặc điểm của thị trường

Các thị trường tài chính đang trải qua những thay đổi mang tính cách mạng. Trong thập kỷ qua, tài sản kỹ thuật số đã trở thành một sự thay thế nghiêm túc cho giao dịch truyền thống, thu hút cả các chuyên gia dày dạn kinh nghiệm lẫn người mới bắt đầu. Nếu bạn muốn hiểu rõ sự khác biệt giữa thị trường tiền điện tử và các hoạt động giao dịch và ngoại hối truyền thống, bài viết này sẽ giúp bạn.

Những điều cơ bản về tiền điện tử: cần biết gì

Tiền điện tử — là một tài sản ảo hoặc kỹ thuật số được bảo vệ bằng mật mã để đảm bảo an toàn cho các giao dịch. Đặc điểm chính là không có tổ chức phát hành trung ương. Thay vì các tổ chức nhà nước hoặc ngân hàng kiểm soát tiền tệ truyền thống, tiền điện tử được quản lý bởi một mạng lưới phân tán các thành viên.

Tiền điện tử thành công đầu tiên là Bitcoin, được Satoshi Nakamoto giới thiệu vào tháng 1 năm 2009. Bitcoin mở ra một loại công cụ tài chính hoàn toàn mới, hoạt động theo các quy tắc khác biệt hoàn toàn so với tiền tệ fiat hàng ngày.

Điểm khác biệt chính giữa tiền điện tử và tiền tệ truyền thống là tính ảo hoàn toàn của chúng. Bạn sẽ không tìm thấy đồng xu hoặc tiền giấy vật lý trong túi của mình. Các đơn vị tiền điện tử mới được đưa vào lưu thông không qua hệ thống ngân hàng, mà qua quá trình công nghệ, trong đó các tình nguyện viên từ khắp nơi trên thế giới sử dụng máy tính của họ để xử lý các giao dịch.

Để xác thực các giao dịch và đảm bảo an toàn, một mạng lưới các nút phân tán hoạt động. Các nút này là các máy tính lưu trữ toàn bộ lịch sử các giao dịch và kiểm tra dữ liệu mới. Chính cấu trúc này làm cho tiền điện tử thực sự mang tính “phi tập trung”, không phụ thuộc vào bất kỳ tổ chức hay quốc gia nào.

Khái niệm về tiền điện tử liên tục mở rộng. Ngành này phát triển, xuất hiện các loại tài sản mới, bao gồm các tài chính phi tập trung (DeFi), mở ra khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính mà không cần trung gian.

Thị trường tiền điện tử hoạt động như thế nào

Thị trường tiền điện tử hoàn toàn phi tập trung. Chúng không do chính phủ hoặc ngân hàng trung ương phát hành hoặc kiểm soát. Thay vào đó, các tài sản kỹ thuật số được phân phối qua mạng lưới máy tính, nơi mỗi thành viên có cùng thông tin về tất cả các hoạt động.

Việc mua bán tiền điện tử diễn ra trên các nền tảng chuyên dụng — các sàn giao dịch tiền điện tử. Các tài sản được lưu trữ trong ví kỹ thuật số — các thiết bị phần mềm hoặc phần cứng, nơi bạn giữ các chìa khóa riêng tư của mình.

Giao dịch giữa hai bên chỉ được coi là hoàn tất sau khi mạng lưới xác nhận và ghi vào blockchain. Quá trình này gọi là khai thác (mining). Phần lớn các token tiền điện tử mới được tạo ra theo cách này.

Blockchain: công nghệ nền tảng

Tên gọi đã nói lên tất cả — blockchain là một chuỗi các khối ảo. Mỗi khối chứa một tập hợp các giao dịch và các thông tin quan trọng khác. Khi một khối mới được thêm vào chuỗi, dữ liệu của nó trở nên không thể thay đổi: không thể xóa hoặc chỉnh sửa thông tin.

Các nút trong mạng thực hiện các chức năng cực kỳ quan trọng: chúng lưu trữ toàn bộ lịch sử các hoạt động và kiểm tra tính chính xác của dữ liệu mới. Hệ thống này đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ khỏi các thao túng.

Giao dịch tiền điện tử: bản chất và đặc điểm

Việc trao đổi các tài sản kỹ thuật số giữa các nhà giao dịch gọi là giao dịch tiền điện tử. Mục tiêu chính là kiếm lợi nhuận từ các biến động giá trên thị trường, do sự thay đổi cung cầu gây ra.

Thị trường tiền điện tử nổi bật với độ biến động cao — giá có thể thay đổi đột ngột trong vòng vài giờ hoặc thậm chí phút. Điều này vừa tạo ra cơ hội lợi nhuận hấp dẫn, vừa mang lại rủi ro lớn cho các nhà giao dịch chưa có kinh nghiệm.

Dù giao dịch tiền điện tử vẫn còn trong giai đoạn hình thành, nó đã thu hút sự chú ý của các phương tiện truyền thông toàn cầu. Các cú nhảy giá Bitcoin ấn tượng thường xuyên xuất hiện trên các tiêu đề tin tức, truyền cảm hứng cho các nhà đầu tư mới.

Ngoài Bitcoin, còn có hàng nghìn altcoin (tiền điện tử thay thế), có thể giao dịch trên nhiều nền tảng khác nhau. Tùy theo phong cách giao dịch của nhà đầu tư, họ có thể mua bán một tài sản trong vài phút, giờ, ngày hoặc tuần, cố gắng chốt lời ở các mức giá khác nhau.

Các điểm chính cho nhà giao dịch

• Các sàn giao dịch tiền điện tử hoàn toàn độc lập với các sàn chứng khoán truyền thống
• Thị trường tiền điện tử hoạt động 24/7 không ngừng nghỉ
• Độ biến động cực cao giúp nhà giao dịch tìm ra các tín hiệu giao dịch bất cứ lúc nào
• Chiến lược đúng đắn giúp kiếm lợi nhuận cả khi giá tăng lẫn giảm

Bắt đầu giao dịch: tối thiểu cần thiết

Trước khi bắt đầu giao dịch, hãy đảm bảo bạn có:

• Ví tiền điện tử — chọn giữa ví giấy, ví di động, ví phần mềm hoặc ví phần cứng tùy theo nhu cầu về an toàn và tiện lợi của bạn
• Truy cập vào sàn giao dịch tiền điện tử uy tín — nền tảng để bạn có thể mua, bán và trao đổi các tài sản kỹ thuật số

Cơ chế định giá trên thị trường tiền điện tử

Giống như các thị trường tài chính khác, giá tiền điện tử hình thành dựa trên cung cầu. Khi có nhiều người muốn mua hơn là bán — giá sẽ tăng. Khi cung vượt quá cầu — giá sẽ giảm.

Nghe có vẻ đơn giản? Chỉ vậy thôi sao! Thực tế phức tạp hơn nhiều. Mặc dù các thị trường tiền điện tử được bảo vệ khỏi nhiều yếu tố vĩ mô và chính trị ảnh hưởng đến tiền tệ truyền thống, nhưng vẫn còn nhiều sự không chắc chắn xung quanh các tài sản này.

Các nhà phân tích sử dụng nhiều phương pháp để dự đoán xu hướng. Xu hướng tăng (bullish) xảy ra khi tài sản tăng giá trong một thời gian dài. Thị trường giảm (bearish) đặc trưng bởi sự giảm giá liên tục.

Các yếu tố quyết định giá trị của tài sản kỹ thuật số

Cung (Supply): Tổng số coin đang lưu hành, tốc độ phát hành token mới, cũng như việc đốt hoặc mất token đều ảnh hưởng đến cung của tài sản. Cung hạn chế thường duy trì giá ổn định hoặc tăng.

Vốn hóa thị trường: Là tổng giá trị của tất cả các coin đã phát hành, nhân với giá hiện tại. Vốn hóa thị trường thường được xem như một chỉ số về mức độ chiếm ưu thế của tiền điện tử trên thị trường. Càng cao, đồng coin đó càng có ảnh hưởng lớn.

Sự xuất hiện trên truyền thông: Giá tiền điện tử chịu ảnh hưởng lớn từ các phương tiện truyền thông. Các tin tức lớn, tích cực hoặc tiêu cực, có thể làm tăng hoặc giảm mạnh cầu đối với tài sản.

Tích hợp vào hạ tầng: Khả năng tiền điện tử dễ dàng tích hợp vào các hệ thống hiện có — dịch vụ thanh toán, thương mại điện tử, ứng dụng blockchain — ảnh hưởng đến giá trị thực tế và cầu.

Các sự kiện quan trọng: Khác với cổ phiếu của các công ty, tiền điện tử không có báo cáo tài chính hay chỉ số tài chính để phân tích. Thay vào đó, các sự kiện quan trọng bao gồm thay đổi quy định, vi phạm bảo mật sàn, ra mắt tính năng mới, các quyết định của tòa án và các cú sốc vĩ mô.

Các cặp giao dịch tiền điện tử

Những người mới bắt đầu thường bắt đầu bằng cách mua tiền điện tử bằng tiền fiat (tiền tệ quốc gia: USD, EUR, GBP, v.v.) trên một trong hàng trăm sàn giao dịch. Tuy nhiên, không phải nền tảng nào cũng cung cấp nhiều cặp giao dịch.

Khi kỹ năng của nhà giao dịch phát triển, họ chuyển sang giao dịch trực tiếp giữa các tài sản kỹ thuật số. Ví dụ, bạn có thể đổi Bitcoin lấy Ethereum hoặc các altcoin khác. Giống như thị trường ngoại hối (Forex), tiền điện tử được giao dịch theo các cặp.

Các sàn sử dụng ký hiệu viết tắt: BTC/USDT, BTC/ETH, BTC/USDC, v.v. Coin đầu tiên trong cặp là tài sản bạn mua hoặc bán, coin thứ hai là đơn vị tính.

Các phương pháp phân tích tiền điện tử trước khi giao dịch

Đầu tư vào tiền điện tử vẫn còn rủi ro cao và mang tính đầu cơ. Bất kỳ tài sản nào cũng có thể mất giá, nhưng phần lớn các chuyên gia tài chính đồng ý: tiền điện tử là tương lai của tài chính.

Câu hỏi thực sự là — liệu tiền điện tử có chiếm ưu thế trong 5, 10 hoặc 15 năm tới hay không, và những đồng coin nào sẽ dẫn đầu thị trường.

Khi phân tích Bitcoin, Ethereum, Litecoin hoặc các tài sản kỹ thuật số khác, hãy sử dụng ba phương pháp tiếp cận:

Phân tích kỹ thuật — nghiên cứu biểu đồ giá, khối lượng giao dịch và các chỉ số thị trường khác để phát hiện các mẫu hình và dự đoán xu hướng giá.

Phân tích cơ bản — đánh giá giá trị nội tại của tài sản qua phân tích công nghệ, đội ngũ phát triển, khả năng sử dụng, cạnh tranh và triển vọng phát triển của dự án.

Phân tích tâm lý thị trường — theo dõi ý kiến cộng đồng, bối cảnh truyền thông và hành vi của các nhà lớn để hiểu tâm lý thị trường.

Giao dịch crypto và giao dịch truyền thống: điểm khác biệt then chốt

Các sàn giao dịch tiền điện tử trong những năm gần đây đã trở nên phổ biến nhờ tiến bộ công nghệ và mở rộng chức năng. Đầu tư vào tài sản kỹ thuật số đã tăng đáng kể, nâng tổng vốn hóa thị trường tiền điện tử lên trên $3 hàng nghìn tỷ.

Nhu cầu về công nghệ blockchain và tiền điện tử đã tạo ra cơn sốt vàng trong giới nhà giao dịch, lo sợ bỏ lỡ các khoản lợi nhuận lớn.

Tuy nhiên, giao dịch trên các nền tảng tiền điện tử khác biệt hoàn toàn so với giao dịch trên các sàn chứng khoán hoặc thị trường Forex, vốn ít biến động hơn nhiều và có các quy tắc đã được thiết lập từ lâu.

Giao dịch crypto vs Forex: phân tích so sánh

Giao dịch tài sản kỹ thuật số (tiền điện tử, token, NFT) và giao dịch ngoại hối (Forex) có điểm chung: cả hai đều là các hình thức đầu cơ dựa trên biến động giá của một tài sản so với tài sản khác.

Trong thị trường ngoại hối, bạn đổi một đồng tiền quốc gia lấy đồng tiền khác, hy vọng nó sẽ tăng giá để bán lấy lợi nhuận.

Trong thị trường tiền điện tử, bạn mua và bán các tài sản kỹ thuật số, cố gắng kiếm lợi từ các biến động giá.

Cả hai thị trường đều bị ảnh hưởng bởi cung cầu, nhưng các yếu tố quyết định chúng hoàn toàn khác nhau. Tiền điện tử dựa trên công nghệ blockchain sáng tạo với kiến trúc phi tập trung. Hạ tầng này đã được đầu tư khổng lồ, và cầu về các tài sản kỹ thuật số đang tăng theo cấp số nhân.

Thị trường ngoại hối tồn tại hàng thập kỷ. Nó phản ánh cuộc cạnh tranh giữa các nền kinh tế quốc gia — đầu cơ về tỷ giá tiền tệ quốc gia. Các lực lượng điều chỉnh thị trường này rất lớn, và bất kỳ mất cân đối nào cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống tài chính toàn cầu.

Giao dịch cổ phiếu: góc nhìn khác

Khi bạn đầu tư vào cổ phiếu của một công ty, bạn đang mua một phần của tổ chức kinh doanh đó. Cổ phiếu này là một tài sản vật chất — phần của công ty sản xuất hàng hóa hoặc dịch vụ thực.

Khác với tiền điện tử, nơi giá trị chủ yếu phụ thuộc vào cầu thị trường, giá cổ phiếu được xác định bởi nhiều yếu tố: hiệu quả hoạt động của công ty, triển vọng, giá trị định giá, dòng tiền và các chỉ số tài chính khác.

Các sàn chứng khoán đã hoạt động hơn 400 năm. Qua hàng thế kỷ giao dịch, các nhà phân tích đã tích lũy khối lượng dữ liệu khổng lồ để xác định xu hướng và dự đoán thị trường. Mặc dù khó dự đoán số phận của một công ty riêng lẻ, nhà đầu tư có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách đầu tư vào các quỹ hoặc danh mục cổ phiếu thay vì mua từng cổ phiếu riêng lẻ.

So sánh khối lượng thị trường và vốn hóa

Thị trường tiền điện tử:

• Tổng vốn hóa thị trường: khoảng $3 hàng nghìn tỷ
• Đạt mốc $1 một nghìn tỷ trong 12 năm, nhưng các mốc tiếp theo $2 một nghìn tỷ đã được thêm trong vòng 11 tháng
• Khối lượng giao dịch hàng ngày: từ $100 tỷ đô đến $500 tỷ đô (đỉnh điểm tháng 5 năm 2021 đạt $516 tỷ đô)

Thị trường ngoại hối (Forex):

• Giá trị nền kinh tế thế giới ước tính khoảng $80 hàng nghìn tỷ (đến năm 2017)
• Khối lượng giao dịch hàng ngày của Forex: 6,6 nghìn tỷ đô (theo dữ liệu của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế tháng 9 năm 2019)
• Điều này có nghĩa là tính thanh khoản của Forex cao hơn 12–60 lần so với thị trường tiền điện tử

Thị trường chứng khoán Mỹ:

• Tổng vốn hóa: 53,4 nghìn tỷ đô (tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2021)
• Bao gồm tất cả các công ty công khai niêm yết trên NYSE, Nasdaq và các sàn khác
• Dù dịch bệnh, thị trường vẫn tăng trưởng 20,15% trong năm 2020

Những gì bạn thực sự mua

Cổ phiếu — là chứng khoán phản ánh quyền sở hữu trong công ty. Cổ đông có các quyền nhất định: bỏ phiếu tại các cuộc họp và chia sẻ lợi nhuận dưới dạng cổ tức.

Tiền tệ trên Forex — được giao dịch qua hợp đồng chênh lệch (CFD) với nhà môi giới. Bạn không sở hữu tiền thật trừ khi mua trực tiếp trên thị trường tiền mặt.

Tiền điện tử — khác biệt hoàn toàn. Nhiều tài sản kỹ thuật số như Ether (ETH), Basic Attention Token (BAT), Vechain Token (VET) — là token tiện ích để sử dụng trong hệ sinh thái blockchain. Chúng không đại diện cho phần sở hữu hợp pháp trong công ty và không phải là tài sản sở hữu theo nghĩa truyền thống.

Các vấn đề về thanh khoản

Trên thị trường tiền điện tử và thị trường chứng khoán, tồn tại các tài sản có thanh khoản thấp. Các coin nhỏ và cổ phiếu vốn hóa nhỏ khó bán nhanh mà không mất giá.

Trong khi đó, các cặp tiền điện tử có tính thanh khoản cao (BTC/USDT, ETH/USDT) và thị trường Forex cho phép vào và thoát khỏi vị thế gần như ngay lập tức. Chính vì vậy, Forex và các cặp chính của tiền điện tử vẫn rất phổ biến đối với các nhà giao dịch tích cực.

Thời gian hoạt động của thị trường

Đây là điểm khác biệt then chốt. Thị trường tiền điện tử hoạt động 24/7 — không nghỉ lễ, không nghỉ cuối tuần. Bạn có thể giao dịch bất cứ lúc nào, bất kể thời gian trong ngày hay vị trí địa lý.

Thị trường tài chính truyền thống có giờ hoạt động cố định. Các sàn chứng khoán đóng cửa vào cuối tuần và ngày lễ. Thị trường Forex giao dịch lâu hơn, nhưng vẫn có các khoảng nghỉ.

Tương lai: hội tụ của giao dịch truyền thống và kỹ thuật số

Dù có nhiều khác biệt, ranh giới giữa thế giới tiền điện tử và hệ thống tài chính truyền thống đang ngày càng mờ đi. Các dự án như Synthetix và Terra sử dụng các tài sản tổng hợp để đưa các cổ phiếu truyền thống lên blockchain.

Trong tương lai gần, các nhà giao dịch sẽ có thể giao dịch cổ phiếu truyền thống trên các nền tảng phi tập trung qua các oracle blockchain, kết nối dữ liệu tài chính truyền thống với các mạng lưới tiền điện tử.

Giao dịch truyền thống và hệ sinh thái crypto đang nhanh chóng hội tụ, tạo ra một nền kinh tế kỹ thuật số lai mới, nơi ranh giới giữa mô hình tài chính cũ và mới ngày càng trở nên mơ hồ hơn.

Tổng kết: chọn thị trường nào

Thị trường tiền điện tử mang lại những cơ hội độc đáo — giao dịch 24/7, độ biến động cao để đầu cơ, rào cản gia nhập thấp và tiềm năng tăng trưởng nhanh chóng. Nhưng cũng đi kèm rủi ro cao và đòi hỏi hiểu biết sâu về thị trường.

Giao dịch truyền thống trên các sàn chứng khoán và Forex ổn định hơn, có nền tảng lịch sử hàng thế kỷ và được quản lý tốt hơn. Tuy nhiên, khả năng làm giàu nhanh hơn hạn chế hơn, và số tiền tối thiểu để bắt đầu cao hơn.

Lựa chọn giữa giao dịch crypto và giao dịch truyền thống nên dựa trên mức độ chấp nhận rủi ro của bạn, số vốn tự do, khung thời gian đầu tư và trình độ kiến thức. Nhiều nhà đầu tư thành công kết hợp cả hai phương pháp, đa dạng hóa danh mục giữa các loại tài sản khác nhau.