Hướng dẫn toàn diện về giao thức đặt cược lại tài chính 2025: Từ cơ bản đến thực chiến

Hiểu về cơ chế chứng minh cổ phần: nền tảng của liquid restaking

Chứng minh cổ phần (PoS) là cơ chế đồng thuận cốt lõi của các mạng blockchain hiện đại. Trong mô hình này, người dùng tham gia bảo vệ mạng bằng cách khóa token của mình. Số lượng token bị khóa ảnh hưởng trực tiếp đến xác suất của họ trong việc xác nhận giao dịch và tạo khối mới. Như một phần thưởng cho đóng góp vào an ninh mạng, người tham gia nhận phần thưởng staking.

Liquid staking đã đổi mới dựa trên nền tảng này. Sau khi tham gia staking bằng cách khóa tiền mã hóa, người dùng sẽ nhận được token staking lỏng (LST) đại diện cho tài sản bị khóa của họ. Những token này có đặc tính thanh khoản — người dùng có thể tự do giao dịch và sử dụng trong hệ sinh thái DeFi mà không cần chờ đợi thời gian khoá.

Liquid restaking còn mở rộng mô hình này hơn nữa. Người dùng không chỉ nhận được lợi nhuận staking mà còn có thể đưa LST của mình vào các giao thức DeFi khác để tạo ra lợi nhuận thứ cấp. Quá trình này sinh ra một loại token mới — token liquid restaking (LRT), có giá trị bao gồm tài sản staking ban đầu và lợi nhuận đầu tư bổ sung.

Cơ chế hoạt động của restaking và cơ chế lợi nhuận đa tầng

Quy trình hoạt động của liquid restaking có thể phân thành ba bước chính:

Đầu tiên là giai đoạn staking ban đầu. Người dùng khóa token PoS để duy trì hoạt động ổn định của mạng blockchain. Bước này đảm bảo an ninh mạng, đồng thời người dùng bắt đầu tích lũy phần thưởng staking.

Thứ hai là chuyển đổi token và thanh khoản. Sau khi staking xong, người dùng ngay lập tức nhận được LST. Những token này khác với tài sản bị khoá trong staking truyền thống — chúng có thể lưu thông trên thị trường hoặc được triển khai trong các giao thức DeFi, giữ tính linh hoạt cho tài sản của người dùng.

Bước thứ ba là restaking và tối đa hoá lợi nhuận. Người dùng đưa LST vào các chiến lược DeFi khác — như cho vay, khai thác thanh khoản hoặc giao dịch phái sinh. Ưu điểm của cách làm này là người dùng vừa tiếp tục nhận phần thưởng staking ban đầu, vừa kiếm thêm lợi nhuận từ các hoạt động DeFi.

Thiết kế này phá vỡ “bế tắc lựa chọn” trong staking truyền thống: người tham gia không cần phải chọn giữa đóng góp an ninh mạng và tối ưu hoá vốn. Họ có thể làm cả hai cùng lúc — duy trì an ninh mạng và khám phá nhiều cơ hội kiếm tiền hơn.

So sánh sâu về ba mô hình staking

Staking truyền thống dựa trên logic khoá đơn giản. Người dùng khoá token, nhận phần thưởng an ninh mạng. Ưu điểm là rủi ro tương đối kiểm soát được, nhược điểm là vốn bị khoá hoàn toàn, người dùng không thể tham gia các hoạt động đầu tư khác.

Liquid staking giới thiệu tính thanh khoản. Bằng cách phát hành LST, người dùng có thể giữ phần thưởng staking đồng thời lấy lại tính linh hoạt của vốn. Điều này giúp người tham gia hoạt động trong hệ sinh thái DeFi, nhưng tài sản vẫn phải đáp ứng cam kết staking đơn lẻ, tăng rủi ro.

Liquid restaking mở ra cánh cửa cho nhiều lợi nhuận hơn. Nó cho phép vốn của người dùng hoạt động đồng thời trong nhiều giao thức. So với hai mô hình trước, phương án này cung cấp tỷ lệ sử dụng vốn và tiềm năng lợi nhuận cao nhất, nhưng cũng đi kèm rủi ro phức tạp hơn.

Theo các chỉ số cụ thể:

Chỉ số thanh khoản: Trong staking truyền thống, token bị khoá hoàn toàn; liquid staking cung cấp tính thanh khoản một phần; liquid restaking đạt mức thanh khoản tối đa — LST liên tục được luân chuyển trong DeFi.

Mức độ rủi ro: Staking truyền thống đối mặt với rủi ro mạng (như bị phạt, mất token); liquid staking tăng thêm rủi ro hợp đồng thông minh và giá cả lệch khỏi thị trường; liquid restaking do liên quan đến nhiều giao thức DeFi, mức độ rủi ro tăng rõ rệt.

Ngưỡng tham gia: Staking Ethereum truyền thống yêu cầu tối thiểu 32 ETH; liquid staking giảm ngưỡng này qua LSDs; liquid restaking hoàn toàn mở, bất kỳ ai sở hữu LST đều có thể tham gia.

Nguồn lợi nhuận: Staking truyền thống chỉ dựa vào phần thưởng mạng; liquid staking tăng thêm lợi nhuận từ giao dịch thị trường; liquid restaking tổng hợp nhiều nguồn thu nhập khác nhau.

Cơ hội và thách thức từ restaking

Ưu điểm của liquid restaking rõ ràng: hiệu quả vốn tăng đáng kể, người dùng có thể nhận lợi nhuận từ nhiều góc độ; cải thiện tính thanh khoản giúp người tham gia linh hoạt hơn; thiết kế với ngưỡng thấp giúp nhà đầu tư phổ thông cũng có thể tham gia các chiến lược lợi nhuận chuyên nghiệp.

Tuy nhiên, không thể bỏ qua các rủi ro. Độ phức tạp của hệ thống làm tăng chi phí học tập và rủi ro quyết định của người dùng. Khi liên kết nhiều giao thức, sự cố ở một phần có thể gây ra phản ứng dây chuyền. Đồng thời, biến động giá LST, lỗ hổng hợp đồng thông minh, và các rủi ro về an ninh của các giao thức nền tảng đều có thể ảnh hưởng đến dự kiến lợi nhuận.

Liquid restaking đánh dấu một bước tiến quan trọng trong tiến trình phát triển của kinh tế staking — từ cơ chế tham gia mạng đơn thuần trở thành hệ thống lợi nhuận đa tầng phức tạp. Nó định nghĩa lại cách người tham gia tương tác với hệ sinh thái blockchain, giúp tối đa hoá sử dụng vốn trong khi vẫn đảm bảo an ninh mạng.