Sự tiến hóa của Internet: Phân tích so sánh giữa Web3, Web4 và Web5

Giới thiệu về Sự phát triển của Internet

Internet bắt đầu như một mạng lưới dựa trên siêu văn bản đơn giản, nhưng nhanh chóng phát triển thành các công nghệ tinh vi hơn. Sự tiến hóa này đã cho phép phát triển các mạng ngày càng phức tạp và sự gia tăng liên tục về sự đa dạng của nội dung trực tuyến.

Web 2.0, thuật ngữ được Darcy DiNucci đặt ra vào năm 1999, đã ưu tiên nội dung do người dùng tạo ra, sự đơn giản, cộng đồng và việc chia sẻ thông tin. Mạng xã hội và việc chia sẻ thông tin theo thời gian thực đã trở thành những đặc điểm cơ bản của nó.

Web3 đại diện cho một bước tiến xa hơn, thống nhất tất cả các thiết bị kết nối dưới một công nghệ chung. Khái niệm này lần đầu tiên được giới thiệu bởi Gavin Wood, đồng sáng lập Ethereum, vào năm 2014. Với Web3, người dùng có thể trao đổi thông tin một cách tự do mà không lo lắng về những rò rỉ không mong muốn hoặc vi phạm quyền riêng tư.

Web3 là gì?

Web3 là một mạng lưới phi tập trung nơi thông tin thuộc về người dùng của nó. Đây là một môi trường nơi mọi người có thể tụ tập và trao đổi ý tưởng mà không bị kiểm duyệt và giám sát như trên internet hiện tại. Điều này có nghĩa là người dùng có thể chia sẻ thông tin một cách tự tin, mà không phải lo lắng rằng nền tảng sẽ chia sẻ dữ liệu của họ với bên thứ ba mà không có sự biết hoặc đồng ý của họ.

Web3 được coi là phiên bản chính tiếp theo của World Wide Web. Mục tiêu chính của nó là đơn giản hóa quá trình cho các nhà phát triển tạo ra các ứng dụng web phi tập trung (DWAs) sử dụng thông tin xác thực có thể xác minh độc lập và phân phối đến các nút web. Hệ thống sử dụng các định danh phân tán để lấy lại quyền kiểm soát và sở hữu dữ liệu, khác với hệ thống hiện tại nơi mà các trung gian kiểm soát những định danh này.

Sự Tiến Hóa Lịch Sử của Internet

Web 1.0 - Web toàn cầu gốc

Tim Berners-Lee đã mô tả phiên bản gốc của web, được biết đến với tên gọi Web 1.0, như một "web chỉ đọc" về cơ bản. Những người dùng đầu tiên của Internet có thể tìm kiếm và truy cập vào các kết quả, nhưng khả năng tương tác là rất hạn chế. Sự hạn chế này đã tạo ra một nhu cầu ngày càng tăng về việc tham gia và tạo ra nội dung.

Web 2.0 - Web của Việc Viết và Tham Gia

Web 2.0 xuất hiện như một phản ứng đối với nhu cầu tham gia tích cực của người dùng. LiveJournal ( ra mắt vào tháng 4 năm 1999 và Blogger ) ra mắt vào tháng 8 năm 1999 là hai nhà đóng góp quan trọng cho phong trào đọc-viết-công bố bắt đầu vào năm đó. Trong thời đại có nhiều nền tảng blog như hiện nay, ngay cả những người dùng có kiến thức công nghệ hạn chế cũng có thể tham gia vào các cuộc thảo luận trực tuyến và thực hiện những đóng góp có ý nghĩa.

Người dùng của web "đọc-viết" (o Web 2.0), theo định nghĩa của Berners-Lee, có thể đóng góp nội dung và tham gia vào giao tiếp hai chiều. Web đã thay đổi đáng kể nhờ vào sự tham gia của người dùng thông thường. Những đổi mới như blog, mạng xã hội và phát trực tuyến video đã mang lại quyền kiểm soát nhiều hơn cho người dùng trung bình. Các nền tảng như Twitter, YouTube, EzineArticles, Flickr và Facebook đại diện cho một số đổi mới đáng chú ý nhất của Web 2.0.

( Web 3.0 - Web Thực Thi Ngữ Nghĩa

Định nghĩa về "Web 3.0" có lẽ là chủ đề đầu tiên được thảo luận trong bất kỳ tài liệu toàn diện nào về chủ đề này. Đây là một trong những câu hỏi đơn giản nhất về web3, nhưng câu trả lời lại bất ngờ phức tạp. Một hiểu lầm phổ biến về web3 là xem nó chỉ đơn giản là phiên bản thứ ba của World Wide Web hoặc Internet.

Web 1.0 là thế hệ đầu tiên của internet, chủ yếu là một phương tiện "chỉ đọc" hiển thị thông tin mà không cho phép người dùng tương tác. Web 1.0 thiếu các tính năng trải nghiệm tương tác, với giỏ hàng là chức năng tương tác duy nhất của nó. Web 3.0 được xây dựng dựa trên những đổi mới của Web 2.0, đã giới thiệu sự tương tác trực tuyến.

Định nghĩa của Web 2.0 không chỉ giới hạn ở một nền tảng hoặc một tập hợp công cụ cụ thể. Mục đích của nó tập trung vào cách mọi người tương tác với web, cung cấp một internet "đọc-viết" nơi mà người dùng có thể làm nhiều hơn là chỉ đọc nội dung. Sử dụng web2, mọi người có thể tham gia vào các cuộc thảo luận, sản xuất nội dung và chia sẻ nó với những người khác.

Web 3.0 cải thiện cách tiếp cận đọc-viết của web2 bằng cách cung cấp một cấu hình "đọc-viết-thực thi". Cách tiếp cận này tập trung vào việc trao quyền kiểm soát nhiều hơn cho người dùng đối với dữ liệu của họ và làm cho các tương tác trên mạng trở nên tự nhiên nhất có thể, giống như nói chuyện với một người khác. Quan trọng nhất là nó khuyến khích người dùng đóng góp vào sự phát triển của mạng một cách chủ động thay vì bị động.

Đặc điểm nổi bật của Web 3.0

Một câu trả lời có thể cho câu hỏi "Web3 là gì theo cách đơn giản?" xuất phát từ lịch sử của internet, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tương tác. Web 2.0 khuyến khích sự tham gia và hợp tác của người dùng, nhưng các ứng dụng vẫn chưa phát triển đến mức có thể giao tiếp với người dùng và hiểu nhu cầu cụ thể của họ.

Web3 cung cấp một cải tiến hợp lý trong lĩnh vực này bằng cách áp dụng một cách tiếp cận phòng ngừa dựa trên xử lý ngôn ngữ nâng cao và học máy. Điều này cho phép internet hoạt động một phần một cách tự động và tham khảo ý kiến của người dùng về sở thích của họ đối với các dịch vụ cụ thể.

) Hạn chế trong phi tập trung của Web3

Cần lưu ý rằng Web3 vẫn đang ở giai đoạn đầu phát triển và chưa hoàn toàn phi tập trung. Có những thách thức và hạn chế cần được vượt qua trước khi Web3 có thể được coi là một phiên bản thực sự phi tập trung của Internet:

• Hạ tầng tập trung: Mặc dù các mạng blockchain là phi tập trung, hạ tầng hỗ trợ chúng, như máy chủ, trung tâm dữ liệu và nhà cung cấp dịch vụ Internet, vẫn còn tập trung.

• Khả năng mở rộng hạn chế: Các mạng blockchain gặp phải vấn đề về khả năng mở rộng, điều này hạn chế số lượng giao dịch có thể được xử lý trên mạng.

• Chấp nhận hạn chế: Hầu hết người dùng internet vẫn chưa sử dụng các ứng dụng phi tập trung, điều này có nghĩa là web vẫn chưa hoàn toàn phi tập trung.

• Khả năng tương tác hạn chế: Các nền tảng và ứng dụng Web3 hiện tại vẫn chưa hoàn toàn tương tác được với nhau, điều này hạn chế khả năng giao tiếp của chúng với nhau và với mạng lưới hiện có.

• Bảo mật và quyền riêng tư hạn chế: Một số ứng dụng và nền tảng Web3 hiện tại vẫn chưa cung cấp cùng mức độ bảo mật và quyền riêng tư như các nền tảng tập trung.

Web 4.0 - Internet của Mọi Thứ

Trong hai thập kỷ tới, có khả năng tất cả các thiết bị sẽ có quyền truy cập Internet như một tiêu chuẩn, từ ô tô đến tủ lạnh và đệm. Khái niệm Internet của Mọi thứ ###IoE### mở rộng Internet của Các Vật. Trong khi Internet của Các Vật (IoT) đề cập đến khả năng kết nối mạng của các đối tượng vật lý, Internet của Mọi thứ (IoE) mở rộng điều này để bao gồm cả con người và quy trình.

Sớm thôi, khả năng kết nối và tính toán có thể có sẵn trong mỗi phòng của mỗi ngôi nhà và mỗi chiếc ô tô trên đường. Mặc dù Internet of Everything có thể có một số lợi ích lý thuyết, nhưng nó cũng mang lại những bất lợi tiềm ẩn:

1. Các thiết bị mới, như thiết bị đeo và đồ gia dụng, có thể cho phép truy cập nhiều hơn vào thông tin riêng tư.

2. Người tiêu dùng nên sử dụng nhiều lớp bảo vệ để bảo vệ dữ liệu của họ.

3. Bề mặt tấn công ( hoặc các điểm vào tiềm năng ) sẽ tăng lên đáng kể.

4. Các thiết bị mới kết nối có thể giới thiệu phần mềm độc hại và các lỗ hổng bảo mật khác vào một mạng lưới an toàn khác.

( Các Tính Năng Mong Đợi trong Web4

Web 4.0 sẽ được đặc trưng bởi:

1. Tự động hóa hoàn toàn trong Ngành công nghiệp 4.0

2### Metaverso bền vững phi tập trung với AR và VR tích hợp

3. Trí tuệ nhân tạo được tích hợp trong các hệ thống phi tập trung

4. Ứng dụng và nền kinh tế thực sự phi tập trung

5. Trả lại hiệu quả quyền kiểm soát cho người dùng

) Cơ hội trong Web 4.0

Web 4.0 mang lại nhiều khả năng cho các doanh nghiệp và cá nhân. Các mạng đối sinh sẽ có thể tạo ra những trải nghiệm cá nhân hóa hơn, cho phép các doanh nghiệp hiểu rõ hơn về khách hàng của họ và cung cấp nội dung phù hợp.

Tự động hóa được thúc đẩy bởi AI sẽ tăng cường hiệu quả, rút ngắn thời gian ra thị trường và giảm chi phí, mang lại cho các doanh nghiệp lợi thế cạnh tranh và dịch vụ khách hàng tốt hơn.

Sự kết hợp giữa phần cứng, phần mềm và dữ liệu sẽ tạo điều kiện phát triển các sản phẩm và dịch vụ mới, như các thiết bị kết nối tương tác với người dùng và thu thập dữ liệu cá nhân.

Web 4.0 cũng mở ra các nguồn thu nhập mới bằng cách sử dụng dữ liệu thu thập được, như quảng cáo nhắm mục tiêu hoặc dịch vụ đăng ký.

Hơn nữa, các ứng dụng thực tế ảo và thực tế tăng cường sẽ cung cấp cho các doanh nghiệp những cách mới để tương tác với khách hàng, chẳng hạn như việc tạo ra các ứng dụng AR cho phép người dùng tương tác với sản phẩm trong không gian ba chiều.

) Tăng cường phân cấp trong Web4

Web4 phi tập trung hơn vì nó tìm cách phân phối quyền lực và kiểm soát giữa người dùng thay vì tập trung vào một nhóm nhỏ các công ty hoặc tổ chức. Điều này đạt được thông qua việc sử dụng các công nghệ như blockchain và mạng ngang hàng.

Công nghệ blockchain là một sổ cái kỹ thuật số phi tập trung và phân phối có thể được sử dụng để tạo ra các nền tảng và ứng dụng phi tập trung do người dùng kiểm soát thay vì các tổ chức tập trung.

Điều này khiến cho việc xử lý dữ liệu trở nên minh bạch và an toàn hơn, đồng thời cũng cho phép các mô hình kinh doanh mới, như các thị trường phi tập trung.

Mạng lưới peer-to-peer cũng giúp phi tập trung hóa internet bằng cách cho phép người dùng kết nối trực tiếp với nhau thay vì phụ thuộc vào các máy chủ tập trung.

Điều này cho phép những cách mới để chia sẻ nội dung, hợp tác và giao tiếp mà không bị kiểm soát bởi một tổ chức tập trung.

Ngoài ra, Web4 tìm cách cung cấp cho người dùng sự an toàn và quyền riêng tư cao hơn, khả năng chống kiểm duyệt, khả năng tương tác, các mô hình kinh doanh mới và cơ hội kinh tế, khả năng mở rộng được cải thiện và khả năng tiếp cận tốt hơn, tất cả đều góp phần vào một web phi tập trung hơn.

Web 5.0 - Web Mở, Kết Nối và Thông Minh

Xem xét những thay đổi drastic đã được thực hiện trong các phiên bản trước của Web, việc đặt câu hỏi về động lực đằng sau sự phát triển của Web 5.0 là điều tự nhiên. Web 5.0 được thiết kế để tạo ra một nền tảng web phi tập trung cung cấp tự do và các công cụ cần thiết để phát triển các ứng dụng thực sự tập trung vào người dùng.

Ưu tiên hàng đầu của Web 5.0 sẽ là việc người dùng khôi phục quyền truy cập và sở hữu dữ liệu của họ. Web 5.0 vẫn đang ở giai đoạn đầu phát triển, và nhiều chuyên gia cho rằng nó là sự kết hợp giữa Web 2.0 và Web 3.0 hơn là một phiên bản hoàn toàn mới.

Ngoài việc giới thiệu trí tuệ cảm xúc, Web 5.0 sẽ xây dựng một nền tảng web phi tập trung với khả năng ngữ nghĩa. Mục tiêu của Web 5.0 là tạo điều kiện cho các tương tác nhân văn với trí tuệ nhân tạo, một mục tiêu đầy tham vọng nhưng có khả năng biến đổi.

Khi nghĩ về ví dụ của Web 5.0, có rất nhiều khả năng, chẳng hạn như một trang web có thể lập bản đồ cảm xúc của con người. Nhận diện khuôn mặt có thể tạo ra một bản đồ cảm xúc trong khi người dùng nghe trang web qua tai nghe. Trang web có thể phát hiện cảm xúc của người dùng và phản ứng với hành vi của họ tương ứng.

Phân tích So sánh: Web3 và Web5

Các mục tiêu chung của Web5 tương tự như Web3, nhưng mỗi cái đều có những đặc điểm riêng. Khái niệm cốt lõi của các ứng dụng Web3 được triển khai dưới dạng hợp đồng thông minh trên các blockchain công khai như Ethereum. Thuật ngữ "ứng dụng phi tập trung" ###DApps### thường được sử dụng để mô tả web3. Phần mềm làm cho nó hoạt động được lưu trữ trên một sổ cái phân tán gọi là blockchain.

Mặt khác, Web5 được đặc trưng bởi thực tế rằng các DWAs ( Ứng dụng Web Phi tập trung ) không dựa trên blockchain vẫn có thể giao tiếp với DWN ( Nút Web Phi tập trung ). Điều này tạo ra một mạng lưới truyền tải peer-to-peer phi tập trung và độc lập với blockchain.

Web5 cung cấp quyền kiểm soát hoàn toàn đối với thông tin được lưu trữ trong DWN. Mặt khác, web3 sử dụng IPFS, một hệ thống tệp phân tán, để đạt được phân phối và lưu trữ dữ liệu phi tập trung, lưu giữ thông tin của bạn trên một mạng peer-to-peer.

( Sự Sẵn Có Công Khai của Web5

Web5 hiện tại chỉ là một dự án mã nguồn mở đang trong quá trình phát triển. Nhóm vẫn cần thêm thời gian để xác định khi nào và làm thế nào để triển khai web5. Giám đốc Mike Brock gần đây đã tuyên bố rằng sẽ không có token đầu tư cho web5.

) Web5: Internet Phi Tập Trung Cần Thiết

Web5 đại diện cho thế hệ tiếp theo của World Wide Web. Mặc dù vẫn chưa được triển khai hoàn toàn, nhưng nó đủ gần để thế hệ tiếp theo của các trình duyệt và dịch vụ web có thể nhìn thấy nó.

Đội ngũ web5 đã phát triển phần mềm mã nguồn mở và miễn phí này trong một thời gian dài, và những kết quả là rõ ràng. Khái niệm này vẫn đang ở giai đoạn sơ khai, và các nhà phát triển cũng như những người sử dụng đầu tiên đang làm việc chăm chỉ để hoàn thiện nó. Số lượng người sử dụng web5 ngày càng tăng sẽ tăng khả năng tích hợp của nó vào cuộc sống hàng ngày.

Kiến trúc Kỹ thuật và Sự khác biệt Cơ bản

Cơ chế phân quyền

Web3 đạt được sự phi tập trung chủ yếu thông qua các blockchain công khai và hợp đồng thông minh. Những hệ thống này cho phép các giao dịch ngang hàng mà không cần trung gian, nhưng vẫn phải đối mặt với những thách thức về khả năng mở rộng và tốc độ. Hạ tầng cơ sở vẫn phụ thuộc nhiều vào các nhà cung cấp tập trung.

Web5, mặt khác, đề xuất một mô hình phi tập trung sâu hơn tập trung vào các nút web phi tập trung ###DWN### có thể hoạt động độc lập với các blockchain cụ thể. Cách tiếp cận này có thể giải quyết một số hạn chế hiện tại của Web3, đặc biệt là liên quan đến quyền kiểm soát dữ liệu của người dùng.

( Quản lý Danh tính Kỹ thuật số

Quản lý danh tính trong Web3 dựa trên ví tiền điện tử và khóa công khai/riêng tư liên kết với địa chỉ blockchain. Hệ thống này cung cấp tính ẩn danh nhưng không nhất thiết là quyền kiểm soát hoàn toàn đối với dữ liệu danh tính.

Web5 giới thiệu một mô hình danh tính chủ quyền hoàn chỉnh hơn, nơi người dùng hoàn toàn kiểm soát các định danh phi tập trung )DIDs### và các chứng chỉ có thể xác minh. Điều này cho phép người dùng duy trì các hồ sơ kỹ thuật số khác nhau mà không phụ thuộc vào các nhà cung cấp danh tính tập trung.

( Lưu trữ Dữ liệu

Trong Web3, việc lưu trữ dữ liệu chủ yếu được phân phối qua các hệ thống như IPFS hoặc Filecoin, nơi